Auteur & kunstenaar

Het mysterie van Oosterbeek

Flarden Oosterbeekse historie liggen opgeslagen in mijn herinnering. Toen wij net een Lelijke Eend hadden, reed mijn vader van Tiel naar Rhenen, over de Grebbeberg naar Wageningen naar Oosterbeek. Ergens sloeg hij rechtsaf. De weg ging steil omlaag. Beneden was de Rijn rechts en links een loodrechte bergwand.
Mijn vader reed door tot de plek waar ooit de pont met zijn onsterfelijke veerman over de Rijn ging. De onsterfelijke veerman is gestorven, maar zijn woorden niet, voor hij vertrok vroeg hij steevast: ‘Zijn er nog mensen die poepen of piesen moeten? De boot vertrekt!’
Ik hoor nog de daverende lach van mijn vader er doorheen.

Wat ik aanzag voor een berg is een stuwwal die er inmiddels zo’n 130.000 jaar ligt dankzij de gletsjers die zich vanuit het hoge noorden een weg baanden naar het zuiden. De Rijn kwam vanaf de andere kant en baande  hier tussen Arnhem en Nijmegen een weg doorheen. In dit on-Nederlandse landschap ontstond een dorp van boeren en dagloners. Tòt het halverwege de 19e eeuw ontdekt werd door jonge schilders en schrijvers, de elite uit het westen volgde, zij lieten in het arcadische landschap prachtige villa’s bouwen en begonnen landgoederen. Johannes Kneppelhout, schrijver en mecenas, verbond elite en kunstenaars. Zo werd Oosterbeek vóór Bergen en Laren de eerste kunstenaarskolonie in Nederland.

Hier begint de magneetwerking richting Vellinga’s, eind 19e eeuw.
In de zoektocht naar mijn voorzaten ontdekte ik dat ze stammen uit Hardegarijp. Maar wat zochten de Vellinga’s in Oosterbeek? Bij Meijer & Siegers rijst het beeld op.

De toenemende armoede in Friesland werd te erg. Een Vellinga trok met een barrel van een boot de Zuiderzee over naar Amsterdam, waar de rijke heren in grote grachtenpanden woonden. Hij hoopte daar werk te vinden als tuinman.
De rijken trokken echter weg naar het idyllische Oosterbeek. Typisch iets voor een Vellinga om dan ook naar Oosterbeek te gaan. Hij begon er een tuinderij.

Een dame die mij groet in de boekwinkel herinnert zich de bloemenzaak die naast garage Sukkel gevestigd was en stuurt me een foto!

Garage Sukkel met daarnaast de bloemenzaak van R. Vellinga
Garage Sukkel met daarnaast de bloemenzaak van R. Vellinga

 

De foto stamt uit 1930. De tuinderij is van ouder datum, eind 19e eeuw. R. Vellinga moet Ruurd zijn, de broer van mijn opa. Geen nood als je het niet volgen kunt, ik volg het zelf net.
Het zou kunnen dat achter de bloemenzaak van 1930 de oude tuinderij lag.

Toen Co Vellinga, mijn grootvader, een jaar of 18 was, rond 1920, ging zijn vader dood en erfden hij en zijn (half)broer de tuinderij. Het is hard werken op een tuinderij en mijn grootvader had maar één bruikbare arm, zijn andere arm was door kinderverlamming heel dun en hij kon er weinig mee. De arm was wel meegegroeid in de lengte en ik zie nog hoe opa met zijn linkerhand de rechter in de zak deed, dan hing die er niet zo bij.
Opa werd boekhouder en ging werken voor de NVSH, de tuinderij werd verkocht. Zijn broer Ruurd begon een bloemenzaak en diens zoon Evert maakte er iets bloeiends van: Aurora. Deze winkel was gevestigd naast Meijer en Siegers, waar ik signeer…
Volgens mijn broer reden we er altijd langs toen we nog kind waren, toen had ik daar geen oog voor.

Als kind heb ik me vaak afgevraagd hoe het kon dat opa en oma zoveel schilderijen en beelden in huis hadden. Dan vertelden ze over Johan van Zweeden en Vreeling, bevriende kunstenaars. De band tussen kunst en Vellinga ontstond misschien in Oosterbeek en groeide waarschijnlijk door de politiek. Kunstenaars waren zo arm als de luizen in de crisistijd. Mijn opa en oma ontfermden zich over enkelen. Zo ook over slechtzienden.

En hoewel opa driekwart van zijn erfenis opgezopen heeft, richtte hij de blauwe knoop op omdat hij zag wat een ellende de drank bracht in de crisistijd. Het weekloon werd op zaterdag contant uitbetaald en ging (half) op aan drank… eerst naar de kroeg, dan naar huis.

Zo bereiken mij flarden Vellinga tot de middag voorbij is. Dan komt de eigenaar van Meijer en Siegers met een wel heel toepasselijk cadeau…

P1030045

‘… om je verder te helpen met het ontdekken van je roots in Oosterbeek.’

P1030046

Deel dit bericht:

Eva Terra Incognita

Eva Terra Incognita
Te bestellen bij de boekhandel

Sophie - Genius Loci

Sophie - Genius Loci
Te bestellen bij de boekhandel

25 reacties

  1. Wat geweldig Anne! Kan geen toeval zijn allemaal, dat je weer op een plek bent waar zoveel uit het verleden samenvalt…….

  2. Kleine correctie:
    De namen van Evert en Ruurd zijn omgewisseld. Ruurd en Co waren de broers (halfbroers).
    Evert de zoon van Ruurd, van de generatie van Jan en Aal.
    Evert heeft overigens ook een zoon Ruurd, van onze generatie, er was ook een zoon Peter, enkele jaren geleden gestorven.
    Wat de schilders betreft: Het is Vreeling, niet Vreeland. Als beloning voor de opvang zijn er diverse schilderijen in de familie terechtgekomen…

  3. Evert, de vader van Ruurd en Peter schilderde ook.
    Of hij weleens een tentoonstelling heeft gegeven weet ik niet.
    Evert was getrouwd met Nelie.
    Alleen Ruurd leeft nog en woont in Oosterbeek.
    Nelie heeft samen met Evert de bloemenzaak naast Meijer en Siegers gerund, daarna kwam zij op het gemeentehuis werken.

    1. Wat goed dat jij dit weet en laat weten, Gea!
      Ik begin de familielijn nu te zien. De zoon van Evert, Ruurd, is genoemd naar zijn opa, de broer van mijn opa….
      Ik ga hem opzoeken.
      Dankjewel!

  4. wauw wat een orde, dit is te volgen. Van mijn oma weet niemand precies wanneer ze geboren is en of alle broers en zussen wel echte (bloedband)familie is want toen werd op Java al gauw iedereen in de familie opgenomen als het nodig was…. maar ach ja, als je ver genoeg terug gaat komen we allemaal op hetzelfde uit..

  5. Hoe mooi de zoektocht en de vondsten naar de Vellinga’s. Hoe mooi ook dat jij nu net op die plek gaat signeren, in Oosterbeek…dat moet zo zijn. Ik heb weer genoten, Anne 🙂

  6. Vellinga de bloemist zat toch tegenover het restaurant op het Raadhuisplein aan de Utrechtseweg. Nu zit er een schoenenzaak.

    Ron
    Oosterbeek

  7. ik heb daar wat airborne-tochten gelopen en haal daar nog wel eens lading ….
    een fraaie omgeving met een veelzijdige historie ,leuk als je daar wat familiewortels terugziet !

  8. Nee Vellinga Zat niet t.o. het restaurant bij het raadhuis. Dat was een andere bloemist.
    Vellinga zat naast Meijer en Siegers.

  9. vellinga zat eerst op de paasberg .Daar zijn foto,s van.Later is vellinga verhuist naar de Utrechtseweg .Ik heb nu een kantoor in zijn oude zaak. Kijk maar naar de oude foto ,s van garage w.sukkel

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *