Auteur & kunstenaar

Familiemycelium – Gierzwaluw (2)

Anne Vellinga - pentekening

De familieband gaat diep en mysterieus als mycelium. Ik doel hierbij niet op eigenschappen of voorkeuren. Ik doel op de laag waarin gebeurt wat gebeurt. Plotseling stap je uit de voetstap van je dagelijkse routine en loop je in het spoor van je familiemycelium. Soms is het zoiets gewoons dat je het nauwelijks doorhebt, zoals met webben. Jaren geleden kwam het mysterie rakelings langs de achterdeur, een deur die menigmaal het mysterie binnen voert.

Ik woonde in de binnenstad van Alkmaar vlakbij de grote kerk onder twee puntdaken, verbonden met een plat dak. Ineens loop ik in mijn vaders voetstap. Het begint bij de achterdeur, op de hoogste verdieping, en leidt naar de brede goot tussen de beide puntdaken. Ik heb daarin een watertuin aangelegd. Mijn oog valt op een onbehouwen klont die aan een bloempot kleeft. Ik stap de goot in en pak die klont. Leeft het! Het is een jonge gierzwaluw. Wat aan uitsteeksels onder zijn buik zit, steekt hij als stiletto’s in mijn vel. Krijg die er maar eens uit.

Je moet weten dat een gierzwaluw geen zwaluw is, hij is van een andere familie (apus apus), in de verte verwant aan de kolibri. Een gierzwaluw is altijd in de lucht en heeft amper pootjes nodig, hij heeft genoeg aan uitsteeksels waarmee hij zich even kan vastklemmen aan een rots of een dakpan. Landen op de grond kan zijn dood betekenen want hij kan zich nauwelijks afzetten. Hij vliegt altijd. Ook als hij slaapt. Ook als hij eet. Ook als hij paart. Als er gierzwaluwen zijn, hoor je ze gieren. Als je ze niet hoort, zijn ze er niet. Een gierzwaluw is een pijl uit de boog, zo zien ze eruit en zo zijn ze, vederlicht en pijlsnel; een foto heb ik er niet van en mijn broer ook niet, maar mijn kunstzinnige natuurvriend Elsbeth Cochius heeft er een lino van gemaakt:

Elsbeth Cochius gierzwaluwen, lino
Elsbeth Cochius gierzwaluwen, linosnede

In mijn Alkmaarse tijd broedde een gierzwaluwpaartje elk jaar onder dezelfde dakpan van ons bovenhuis, lekker beschut en rustig boven de brede goot tussen onze daken. Ze gierden de hele dag, behalve op regenachtige dagen, want dan vliegt er geen voedsel. Op een keer was het doodstil onder de dakpannen, de jongen verroerden zich niet en de ouders hoorde ik niet gieren. Ik was bang dat de ouders de jongen verlaten hadden en dat de jongen dood waren. Misschien kon ik ze nog redden met meelwormen? Ik belde mijn vriend de boswachter. Die schoot in de lach om mijn plannen en stelde me gerust: ‘de ouders zijn even op en neer naar Zuid Frankrijk om muggen te halen en de jongen liggen zolang in comateuze slaap.’ En inderdaad, de volgende dag kwamen papa en mama terug van 2000 km vliegen, de bek vol Franse muggen. De jongen ontwaakten luidkeels uit hun schijndood.

Vastgeniet aan de jonge zwaluw, treedt mijn familiemycelium in werking. Uit het niets weet ik dat de jongen zijn uitgevlogen en dat ik de benjamin in de hand heb. Die kon de vlucht over het dak niet aan en stortte in de goot. Zonder bedenken klauter ik naar het hoogste punt waar ik komen kan, het platte dak. Daar houd ik de kleine gierzwaluw hoog boven mijn hoofd in de hoop dat hij zijn pijlen uit mijn vel zal trekken. Dat doet hij niet. Hij is nat en koestert zich in de zon. Ik voel z’n hartje in mijn hand. Ik sta als het vrijheidsbeeld op het dak. Helaas is dit unieke tafereel het winkelend publiek van Alkmaar ontgaan.

Mijn hand doet pijn van zijn nagels, zijn hartje roffelt, een trilling gaat door het vogellijfje. Wat kan ik doen om hem te redden? Op goed geluk zwiep ik mijn arm met hand en gierzwaluw de lucht in, en jawel, in de vliegende vaart laat hij los. En valt als een baksteen omlaag langs het gebouw. En duikt weer op, net voor hij de grond zal raken. En dan gebeurt het.

 

Anne Vellinga - pentekening
Anne Vellinga – pentekening

Uit het niets gieren twee zwaluwen rakelings over mijn hoofd. De papa en de mama? Waar komen ze vandaan? Weten ze dat hun jong een doodsmak maakt? Pijlsnel duiken ze onder het vallende jong en veren gedrieën op, samen zwenken ze verder. Dat wil zeggen, het jong valt telkens uit de lucht en de ouders schieten er telkens onderdoor, waarop het jong weer opveert. Ik ben getuige van het familiemycelium der gierzwaluwen. Niet alleen de papa en de mama, de hele familie komt aangegierd uit alle windstreken.

Gezamenlijk duiken ze in vliegende vaart als vangnetten onder het vallende vogeltje door. Dankzij het vallen kan ik het jong volgen, zijn vallen en opveren, zienderogen leert hij gieren. Plotseling zwenkt de zwerm recht op mijn dak af, met mij er bovenop. Ze gieren rakelings rondom me. Ze bedanken me. In de gierende wind veert mijn hart op.

Jammer dat mijn broer er niet bij was, die had het kunnen filmen, maar ja, mijn broer zit in Oosterbeek.

Die avond belt mijn broer die nooit belt.
,,Ha zus. Vanochtend hoorde ik een raar geluid bij de keukendeur. Het was een jonge gierzwaluw. Van pa wist ik nog dat die niet zelf kunnen opvliegen. Toevallig heb ik net een foto gemaakt van een man van de gierzwaluwopvang in Apeldoorn. Dus toen heb ik die gierzwaluw gepakt en hem daarheen gebracht.”

 

Zie voor natuur die niet te fotograferen is: www.elsbethcochius.nl
En haar natuurlijke objecten in het landschap: http://www.natuurlijkwerk.nl

Deel dit bericht:

Eva Terra Incognita

Eva Terra Incognita
Te bestellen bij de boekhandel

Sophie - Genius Loci

Sophie - Genius Loci
Te bestellen bij de boekhandel

25 reacties

  1. Anne wat een prachtig en ontroerend verhaal. deze zorg voor elkaar in de dierenwereld. WAt kan de mensheid daar toch veel van leren.
    IK heb iig heel veel geleerd over de gierzwaluw door jouw verhaal.
    Enne …toeval daar geloof ik niet in. Zo ontroerend op km ters afstand beleven jullie hetzelfde. twee grote liefhebbende en zorgzame harten. xxxx
    Ga zo naar de www kijken

    1. hoi thijs, is vogel.corrie ergens te vinden? jouw aanwijzing blijkt te weinig te zijn en ik ben erg benieuwd naar wat zij hierover zegt!

  2. Prachtig verwoordt. Banden kunnen zo sterk zijn!
    Kortgeleden hoorde ik een verhaal van een vriendin, we hebben elkaar 50 jaar niet gezien, dus duiken er steeds nieuwe verhalen op. Zij hadden aangeschoten ganzen gered. Vliegen konden ze niet meer. De twee vermaakten zich uitstekend in de kippenren tot op een dag ze waren verdwenen. De ongeruste adoptieouders gingen op onderzoek uit, ze vonden ze niet. Tot op een dag de buurman, van honderd meter verderop langs kwam met het verhaal dat in zijn boomgaard twee ganzen broedden en dat hij had gehoord dat zij ganzen kwijt waren.
    Op een dag kwamen de ganzen terug gewandeld met in hun kielzog vijf jonkies. Het gehele gezelschap vermaakte zich prima in de kippenren, tot de herfst toen een grote groep ganzen in hun V-vorm overkwamen. De vijf klapwiekten en vertrokken met de ganzen naar het zuiden.
    Op een zonnige lentemorgen hoorden de adoptieouders een luid gakken, drie rondjes boven het huis en daar streken de vijf zomaar neer in de kippenren en verblijven daar tot de herfst tot de lokroep komt om naar het zuiden te vertrekken.
    Het verhaal herhaald zich een aantal jaren. Totdat er een snelweg aangelegd moest worden. De kippenren moest worden verkleind en de ganzen op hun oude dag verlieten af en toe de ren om een ommetje te maken totdat een sluwe vos ze te grazen nam.
    De vijf zijn daarna nooit weergekeerd.

    1. wat een verhaal, Corry – heel erg leuk het je dat hier deelt. misschien heeft het iets te maken met broedplaatsentrouw – dat trekvogels terugkeren naar de plek waar hun gebroed succesvol was. en wat jammer van die snelweg, maar wat mij betreft wel liever door een vos verorberd te worden dan door een auto platgewalst op niks af.
      je slot is als het einde van een sprookje X

  3. Ach hoe is het mogelijk. Door de agenda van natuurschilderes Marjolijn Bastin wist ik van ‘ allesindeluchtdoen’ van de gierzwaluw.
    En ook dat ze op 18 augustus naar Frankrijk vertrekken.
    Maar dat is niet meer zo.
    Vorig jaar waren ze er in november nog.

    Liefs,

    Annette en dank voor je bijzondere verhaal!

    1. wonderlijk hè Annette, dat mijn broer dan ook – en nog wel op exact dezelfde ochtend! en niet eens de sterfdag/verjaardag van mijn vader – zomaar een dag….

  4. Beste geslaagden, ouders, vrienden en docenten,
    Alle grotere ruimtes in ons gebouw aan de Laan van de Mensenrechten zijn in deze drukke tijden van diploma-uitreikingen bezet of niet ruim genoeg. We zijn daarom heel blij dat we onze diploma-uitreiking hier in de Grote Kerk kunnen houden.
    Daar zitten we dan, klaar voor de diploma-uitreiking. Nu zullen jullie, geslaagden, mogelijk roepen: kom maar op met dat diploma, of: met die certificaten, maar zo simpel gaat dat niet. Jullie hebben namelijk recht op een toespraakje. Met oprecht gemeende felicitaties alleen kom je niet weg. Velen van jullie gaan namelijk aanstaand schooljaar laten we het noemen, de wijde wereld in. Daar is heel wat aan vooraf gegaan, en daar moeten we echt even bij stilstaan. Met een biologisch verhaal. Kan ook niet anders bij een biologiedocent, toch?
    Vorig jaar, toen ik met een groepje docenten deze kerk kwam bekijken vloog er in de kerk een vogel rond: een gierzwaluw. Dat zijn die vrij grote zwaluwen die in groepen boven de straten in de stad langskomen met behoorlijk geschreeuw, een hoog gegier. Het beestje was per ongeluk de kerk ingevlogen en kon er niet meer uit. Vangen lukte niet, best zielig. Later werd het dood gevonden achter een kerkbank.
    De gierzwaluw wordt de honderd-dagen-vogel genoemd. Hij is hier in de maanden mei, juni en juli. Daarna gaat hij weer. De wijde wereld in, ergens anders heen. De jongen gaan mee. In die honderd dagen landt hij niet. Eten, paren, jongen grootbrengen, álles gebeurt in de lucht. Jullie zijn geen hónderd-dagen leerlingen geweest bij ons, het waren er iets meer dan tweehonderd. Maar toch: jullie zijn hier even aan komen fladderen, je hebt hier ge-smst, getwitterd, gepingt, nieuwe vrienden en vriendinnen gemaakt, en o ja, ook nog gestudeerd, anders zat je hier niet. En nu gaan jullie weer. De wijde wereld in. Net als de gierzwaluw. Dat is ook de bedoeling.
    Alles met dank aan jullie ouders die al die tijd voor jullie hebben klaargestaan. De ouders hebben het geweten: een kind dat examen doet! Het afgelopen schooljaar soms een hoop stress, onzekerheid, de balen, iets op het laatst nog moeten afmaken…. En altijd is dan toch de bedoeling dat die ouders zorgen voor een hapje, een drankje, rust, ze zijn soms praatpaal, ga er maar aan staan: Daar komt de cliché vandaan dat ouders ook een beetje examen doen. En dat klopt dus, Geef die ouders maar even een applaus…
    Ga je best doen, vlieg niet een doodlopende weg in, zoals de gierzwaluw van vorig jaar: zóó zielig. Mocht het per ongeluk wel gebeuren, even een verkeerde keus -jullie zijn slimmer dan de gierzwaluw- zoek een nieuwe weg. Ik wens jullie heel veel succes in de toekomst.
    Laten we nu maar beginnen.

    1. hartelijk dank Thijs Vogelkop!
      ik begrijp nu waarop je doelde met je eerdere reactie ~ dankjewel voor het plaatsen van de toespraak, waarin de vlucht van de gierzwaluw heel mooi als beeld is gebruikt voor het uitvliegen van studenten – en ook dat het soms mis kan gaan…
      groet!

  5. Prachtig, jouw verhaal over de spinnen en de gierzwaluw. Maar eigenlijk gaat het over familie en de relatie met je broer. Was het toeval: de film en familie, verjaardagsvisite en mijn broer? Ik weet nu ook wat mycelium is. Ons verhaal is nog maar net begonnen….

    1. Hoi Irene, leuk dat je reageer en weet je, het verwondert me elke keer weer hoe alles verbonden is – en daar dan glimpjes van te zien bij vlagen.
      En we gaan door met ons verhaal!

    1. wat leuk en ook gezellig al jouw reacties te lezen – je bent echt een heerlijk mens, en ik zie je alweer bezig aan je gezellige tafel met het nieuwe kerststuk en ….. een scherp mesje….
      Veel plezier ermee 🙂

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *