Auteur & kunstenaar

Contact met de doden ~ mijn vader (2)

mijn vader schets Ali Kolman (mijn moeder)

Als er een film was gemaakt van het kerstdiner bij mijn broer zou je alles zelf zien en horen, maar die film is niet gemaakt en dus moet je het doen met mijn woorden en die beginnen bij het begin, heel concreet en heel gewoon. Ook weer niet zo gewoon, want het begon met de uitnodiging van mijn broer om met de hele familie Vellinga, de laatste vijf, bij hem te komen eten op eerste kerstdag. Dat vond ik meteen al bijzonder, om veel redenen.

Een dag voor het diner stuurt hij een appje ‘vegeteer jij met het eten?’ Een typische Vellinga vraag. Ik app terug ‘Allesfresser’. Hij appt ‘een echte Vellinga’.

Het moment suprème is hij niet thuis, precies zoals zijn vader er niet was toen hij geboren werd. Dat kwam door mijn geboorte die een etmaal kostte. Op grond hiervan kreeg mijn vader nu bij de eerste wee het idee snel nog wat van zijn opgekweekte visjes te verkopen voor een extra centje voor de komende baby. Dat was heen en terug twee uur fietsen, dus dat moest kunnen. Mijn broertje werd binnen twee uur geboren, net voor zijn vader hijgend met wat zakgeld thuiskwam.

Mijn broer haalt tante Greet, de zus van onze vader als wij voor zijn deur staan met de armen vol kerstgeschenken. Vooraf drukte hij ons op het hart NIETS mee te nemen.
Zijn dochter laat ons stralend binnen. Het hele huis straalt, zonder kerstboom maar met lichtjes, precies zoals ik dat in mijn huis gedaan heb. De tafel is al gedekt, sober en wit, geen flauwekul ofwel simplify your life. Typisch Vellinga. Alleen is er heel veel bestek rondom de borden. Djoeke wijdt ons in over het gebruik: van buiten naar binnen en van boven naar beneden.
‘Dat Marco zoveel bestek heeft!’
‘Dat heeft hij gisteren gekocht bij de Blokker, best nog duur.’
Typisch Vellinga. Je koopt het als je het nodig hebt en dan gelijk genoeg, al is het veel geld. Mijn vader kocht tien onderbroeken, tien paar sokken en tien boerenzakdoeken tegelijk, nooit één voor één zoals mijn moeder.

‘Wisse zit nu op de hotelschool en heeft het gerecht bedacht. Hij heeft het daar ook gemaakt en wist welk bestek erbij moest.’
Als de nood het hoogst is, is de redding nabij; je roeit met de riemen die je hebt en bij gelegenheid ben je de gastvrijheid zelve terwijl je van nature een kluizenaar bent met een homp brood en een fles wijn, vol verlangen en heimwee. Zo zijn de Vellinga’s.

Tante Greet schuifelt binnen aan de arm van mijn broer. Als hij haar jas ophangt in de gang, leegt zij haar tas: flessen wijn, zakken nootjes, een fotoalbum.
‘We mochten niks meenemen,’ lacht ze.
Als mijn broer binnenkomt, roepen we in koor ‘We moesten toch heel veel meenemen!’
Lachen! Echt Vellinga.

Terwijl vader en zoon wat voorbereiden in de keuken, bekijken wij foto’s van de Vellinga’s, toen opa en oma jonger waren dan wij nu.
We kunnen aan tafel en zoals dat bij de Vellinga’s gaat, kan het ree-ruggetje nog zo lekker zijn, de wijn nog zo soepel en het toetje nog zo zoet, het draait om het gesprek dat alle kanten op kan gaan, politiek, seks, quantum fysica, humor en debat, zingen en lachen, tranen en nijdig weglopen.

Onmerkbaar schuift de dood aan. Djoeke krijgt de geest en vertelt over de dood in haar jonge leven, de ene opa die stierf toen ze zeven was en de andere opa die ze nooit gekend heeft, maar vooral het sterven van twee vriendinnen, haar hartsvriendin lag op een ochtend dood in haar bed, zonder doodsoorzaak.
‘Ik zou het zo leuk vinden als ze nog ergens zijn… misschien is dat ook wel zo, maar je merkt ze nooit…’

In de stilte vol huiver sluipt een herinnering bij mij omhoog.
‘Ik liep met oma Aal door Drenthe op de verjaardag van opa Jan. Aal had tegen haar gewoonte een ritueel voor ogen en wierookstokjes mee. We vonden een plek die bij opa Jan hoorde: een kronkelbeek omzoomd door bomen. We gingen staan in een bocht, prikten een wierookstokje tussen de wortels van een wilg en staken hem aan. Een vlammetje, kringelrook en geur. Wij wisten niet hoe het ritueel verder moest en zeiden maar gewoon wat in ons opkwam:
“Als je nog leefde, was je nu jarig Jan”
“Wij denken elke dag aan jou”
“We houden nog steeds van jou.”
“We missen je heel erg”
En toen uit één mond: “Hoor je ons?”
Een ijsvogel scheerde over de beek, het water rimpelde en de blaadjes van de boom boven ons begonnen te ritselen. Ons hart barstte uit ons vel, we hielden onze adem in en knepen elkaar en toen was het weg.’

Het is even te stil voor de Vellinga’s, stilte moet bij ons gebroken worden, dus ik ga door: ‘Aal heeft toen beloofd na haar dood duidelijke signalen te geven, “als het kan”, zei ze.’
Tante Greet veert op; ‘En…. kon het?’
‘Uh… nee.’
De tafel schudt van het lachen. Vellinga ten voeten uit.

Dit alles had je kunnen horen en zien in de film.
Maar…

wordt vervolgd

Deel dit bericht:

Eva Terra Incognita

Eva Terra Incognita
Te bestellen bij de boekhandel

Sophie - Genius Loci

Sophie - Genius Loci
Te bestellen bij de boekhandel

22 reacties

  1. Ondanks de omstandigheid dat het nu opnieuw wachten is op het vervolg is het alleen al vanwege je manier van schrijven weer een genot om het verhaal te lezen.

    1. het leest als een film, wat fijn om dat te horen Dimph; het vervolg lukt me vanavond niet meer ~ er kwam almaar ‘iets’ tussen, lieve groet!

    1. wat zeg je dat lief Peter, en je meent het ook nog, en dat terwijl we elkaar nog nooit ontmoet hebben – hoe bijzonder is dat, houden zo en dankjewel X

  2. owe…. makkelijk dat, want naam en e-adres al ingevuld!
    Ik snoep van je verhalen, Anne! Je kan het zo beeldend vertellen, grappig ook hoe je de ‘aard’ van de Vellinga’s weergeeft! En ja… het roept ook bij mij leuke herinneringen op!
    Kerstmis bij moemoe en baba van ‘t Feynend! Daar had ik 5 tantes & vier nonkels, 4 aangetrouwde ooms & 4 dito tantes, een 30-tal kozijns & nichten! Achter ieder bord stond een blozende appel met brandend kaarsje; we aten krentenbrood met kaas & andere toespijs/ beleg, taart & biscuit (geen beschuit maar een dik & luchtig gebakken taart, mooi versierd met crème fraiche en meer). Naarmate de avond vorderde, steeg de sfeer naar ongekende hoogten, met bier, jenever, likeur d’Anvers, gezang, sketches, lichtdronken tante Emma die bovenop de tafel kroop! Tante Martha, mijn meter, was de 1ste vrouw die ik zag roken! (in illo temore not really done!) Ze vloekte haast in elke zin, maar had een hart van koekebrood & een fantastisch gevoel voor humor, waarmee ze hele gezelschappen (boerinnenbond, gilde, familie,…. kon animeren! Opa Jan, was een forse Vlaamsgezinde keuterboer, met ook nog een dagtaak in de melkerij van Achterbos (gehucht van Mol), hij had ook een klein filiaal v d Boerenbond met zaaigoed & meststoffen voor de vele boeren in ons dorp (Millegem). Daarnaast deed hij ook verzekeringen (ook v d Boerenbond). Het speciale liedje dat hij voor me zong, terwijl ik op zijn schoot zat en me deed op en neer wippen, dat liedje zing ik nu met mijn kleinkinderen en het gaat als volgt: “Dan gon we van ged a gidde gidde get, a gidde gidde get, bao diere bao diere, stoak stoak stoak, want (v h werkwoor ‘wannen’) de boerkes ‘t kaf maar oat!” Hij vroeg ook telkens naar ons trimesterrapport, want studeren vond hij héél belangrijk! Hij was sterk als een beer, kon op zijn kop staan en ooit zwom hij van sas 6 naar sas 7, toen de kanalen nog properder waren! Hij moet ong. even oud geweest zijn als ik nu (65), toen hij na een lang ziekbed overleed aan maagkanker! Moemoe Stans heeft 12 kinderen gebaard, waarvan er 2 jongetjes vroeg overleden! Ze was een ferme hardwerkende liefhebbende boerin; ze werd 4 of vijfenzeventig en was letterlijk krom-gewerkt! Vorig jaar ’15, heb ik haar kunnen eren & heb een receptenwedstrijd voor een zomerse smeersalade van Spar Retail gewonnen ; het basisrecept leerde ik van moemoe. ‘Smikkel’ noemde zij het en ze maakte het voor me klaar als ik bij haar ging tijdens de examen-blokperiode! Zij deed het toen met sardines uit blik; ik maak het nu met makreel uit blik, hard gekookt ei, mayo & enkele kruiden! (het volledig recept krijg je op verzoek)
    Meer & meer ervaar ik hoe belangrijk ‘familie’ & ‘family values’ zijn! grtjs

    1. Wat is dit een warm en prachtig familieverhaal, Mark ~ het roept zoveel sfeer op, het leven van nog niet zo heel lang geleden dat toch zo heel anders was als nu. Een welkome bijdrage aan mijn blog, waar je mij blij mee maakt en nog veel meer lezers. Dat recept wil ik ook graag eens van je horen/lezen. Dankjewel voor je mooie herinneringen.

  3. Je maakt het spannend, Anne. Maar zonder gekheid, een mooi, warm, humoristisch en beeldend geschreven stukje! Een verhaal dat zeker niet in een keer klaar is, rijpen moet het en herkauwd worden!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *