Volgens de opiniepeilingen plukt Wilders zijn vruchten van de vluchtelingen en zou hij nu rond de 35 zetels krijgen. Bijna een op de vijf Nederlanders, vergelijkbaar met de situatie in Duitsland vlak voor de tweede wereldoorlog. Vele mensen waren toen ook op de vlucht of probeerden dat. Daar ga ik het nu niet over hebben. Maar het heeft er pijnlijk mee te maken.
Een tijdje geleden hadden wij de buren van ons huisje in Duitsland op bezoek. Het regende. Wat moet je met een wat ouder Duits echtpaar in de regen? De hele dag in huis is niks. Kees kwam op het idee een tochtje naar Den Helder te maken. Onderweg leefde hij zijn liefde en kennis van de waterhuishouding volledig uit.
Onder zijn enthousiasmerende leiding bewonderen we het Hollandse polderlandschap in de regen en zien we met eigen ogen sloten die hoger liggen dan het land. Bij Den Helder stappen we uit in de miezerende regen en kijken uit over zee. Kees wijst naar Texel en een nieuwe eiland dat aan de horizon schemert, De Razende Bol, een wandelende eiland dat broedplaats is van zeehonden en zeevogels.
Het is nog veel te vroeg om al naar huis terug te gaan en het regent ook nog steeds. Achter ons staat Fort Kijkduin met zijn beroemde zeeaquarium. Echt iets voor onze Duitse buurman die ooit in de Noordzee op makreel gevist heeft.
Het Fort staat erbij zoals een fort hoort te zijn, dikke muren en flinke torens. Wij naar binnen. Om bij het zeeaquarium te komen, moet je langs Napoleon. Die heeft daar een gewelfkelder vol informatie. Wij lezen dat Napoleon Den Helder het Gibraltar van het Noorden vond, een strategische plek dus. Weten we dat ook weer. Onbekommerd stappen we het volgende onderaardse gewelf binnen.
Staan we ineens midden in de tweede wereldoorlog! Overal hangen vergeelde kranten met dreiging en dood; foto’s van Mussert, Hitler en Seisinquart, bijgenaamd zes-en-een-kwart vanwege zijn naam en manke poot. Vreselijke beelden van Den Helder in oorlogstijd. Alles kapot gebombardeerd.
Dat ik hier toch terecht moest komen met onze Duitse buren. Dat wil je niet. Maar je bent er. Met hen.
Zij weten ook niet wat ze ermee aan moeten.
Het vervelende is dat de oorlog niet te ontlopen is in Fort Kijkduin: hongerwinter, doden, slachtoffers, uniformen, hakenkruisen, bommen en kanonnen. Je ziet niks dan Duitsers, of zoals mijn moeder hen noemde ‘Moffertjes’.
Mijn Duitse buurvrouw voelt zich steeds unheimischer. Ik ook. Onbeholpen sla ik een arm om haar heen.
,,Schrecklich! Aber… aanvankelijk had niemand door wie Hitler echt was. Nog geen kwart van de mensen had op hem gestemd, maar toen namen die bruinhemden het over met al hun gebral. Bij ons in het Fichtelgebirge had nauwelijks iemand een krant of een radio. De mensen in ons dorpje waren straatarm en hoorden in de verte iets van een man die nieuwe wegen beloofde en nieuwe fabrieken met werk voor veel mensen. Dat gaf aanvankelijk hoop om uit de crisis te komen.’’
Zoiets dus als nu al die mensen die achter Wilders aanlopen, en die belooft nog niet eens iets.
,,Maar toen kwamen mensen in uniform in ons Fichtelgebirge. Angstaanjagend hoe ze door ons dorpje denderden. Ze marcheerden op hun klakkende laarzen naar de armoedigste huisjes, ook de hutten diep verscholen in het woud. Mijn vader was houthakker en had vijf kinderen. Hij was tevreden, al hadden we niks. En toen moest hij plotseling meekomen, net als onze buurman die een paar varkentjes hield en de andere buurman die timmerman was. Allemaal moesten ze meekomen, de oorlog in. Dat werd toen pas langzaam duidelijk. Weigeren kon niet, dan werd je doodgeschoten.’’
Ik herinner me verhalen van mijn moeder die als kind in Groningen stad woonde en op versleten klompjes met haar broer Bertus het platteland opging om bij de boeren aardappels te vragen. Als je gepakt werd door een mof was het je dood. Dat wisten ze. En toen liepen ze met vier aardappels op zak een Duitser tegen het lijf. Hij keek toevallig net de andere kant op. Hij zag hen niet en hoorde ook de klompjes niet.
Of, zoals mijn vader altijd zei ‘er zaten ook goeien tussen’.
12 reacties
Zo is het inderdaad, Anne. Er zitten ook goeien tussen.
Ik wist dat ook niet, over Den Helder en hoe Napoleon dat noemde. Weer wat van je geleerd :-0
Graag gelezen!
Fijn Mieke, dank voor je reactie.
owww wat een golven van emoties, nooit makkelijk. Wat een belasting door de tijd heen, aan alle kanten. Wat fijn dat je de juiste toon wist te vinden….
de taal van het lichaam kan soms een uitkomst zijn…
dankjewel voor je inlevend lezen, Joke
Ik ben blij dat ik dat alles niet hoefde mee te maken, maar het doet mij huiveren, mijn ouders zaten er midden in.
de mijne ook Edgard, en al hebben wij het gelukkig niet zelf mee hoeven maken, door de verhalen in onze kindertijd heeft het wel sporen nagelaten hè…
Meestal komt informatie (van buitenaf, of vanaf de kille wanden van een fort) zoals het komt op momenten dat bewustwording een goede zaak is en al was het dan even pijnlijk, jullie Duitse buurtjes kregen zo tevens de kans om zich eens te uiten over het leed dat ook hen is aangedaan…..
wijze woorden Jannie, dankjewel
50 jaar geleden scheurden we nog zonder te stoppen door Duitsland opweg naar Joegoslavië. Dit was een mooi verhaal over vergeving en samen verwerken
mooie reactie Attila, dankjewel
Wat een moeilijk en emotioneel moment…maar lichaamstaal, toenadering en woorden zorgen dan voor de warmte. Beide kanten hebben geleden. Mooi geschreven, Anne!
dankjewel Ellie!