Alle bloemen heb ik in haar kamer gezet, een paar op haar bed, ontdaan van haar decubitusmatras.
Alleen haar sprei, een groene met witte madeliefjes.
Lukkie, haar poes gaat telkens naar binnen, op poezenvoetjes tussen alle bloemen naar zijn mandje in de vensterbank. Hij miauwt klaaglijk en gaat dan zich wassen of slapen.
Ik wandel wat rond, open een schriftje, een doosje, beschilderd door Aal.
Lees een paar van haar zinnen… kan niet meer… en sluit het weer.
Ik zit in haar stoel, zie de lucht en de takken afgetast door haar blik.
Dan ga ik terug naar mijn huis aan de andere kant van het vierkant.
Voel haar arm in de mijne, haar doorhangen, haar gewicht toen ze nog lopen kon en wij samen van haar huis naar het mijne liepen, dwars door de boerderij. We noemden dit het pleintje omdat ze alles steeds vergat wat net gebeurd was, dat ze niet meer thuis woonde maar bij ons; het pleintje was vertrouwd van vroeger toen ze woonde aan het Deliplein in Groningen…
Kees is zo lief.
We maken een tochtje naar Marken en Waterland waar zoveel voetstappen liggen van Aal en van mij.
Zoveel komt boven van toen.
Anne en Aal, loopmaatjes, 10.000 kilometer en meer …
Haar kracht en haar blijdschap, haar humor en ernst –
‘Dit is de mooiste tijd van mijn leven’ zei ze.
‘Met jou mijn dochter kan ik verder gaan…’
Kees laat me vertellen, al is het vijf keer hetzelfde verhaal, dezelfde zin, hetzelfde woord.
Al die keren dat zij moest poepen onderweg tijdens ons lopen over velden en wegen waar geen struikje was.
Het is een verhaal dat je niet hoort te vertellen, zeker niet als iemand net dood is. Zij laat het bij me binnenkomen, dat is het gekke.
‘Alles van mij mag je schrijven Anne, er komt alleen maar liefde uit jouw pen…’
Okee Aal, dat poepen dan maar, het moet eruit…
We hebben zo gelachen als zij weer eens moest.
Dan maar in de kale vlakte naast de sloot.
Die keer dat wij aan het eind van de middag terugliepen van Marken langs Zuiderwoude over de Poppendammergouw naar Ransdorp – zo’n 35 kilometer liepen wij die dagen.
In de verte stonden zeker vier, vijf mannen met scheppen en vreemd materiaal langs de slootkant waar ergens haar bolus lag.
Zo kranig als Aal was, zo schijterig was ze ook.
‘Wat doen ze daar nou bij die sloot?!’
Ik mocht haar graag op stang jagen, daar ging zij dan driedubbel overheen met die rake, snelle humor van haar, zo adrem dat het niet onthouden kon worden.
‘Nou Aal, dat zijn Waterlandse boswachters die controleren of er menselijke drollen liggen, die bederven de weidevogel biotoop.’
‘Toch raar dat ze daar staan.’
‘Je hebt er toch geen handtekening bij gezet?’
‘Weet je wat Anne, we doen net of we nergens van weten.’
Lopen we langs die hoop van haar, ik zie haar stiekem kijken, en dan gaat ze ineens recht op die kerels af.
‘Zo mannen, wat doen we in deze sloot? Het is hier wel weidevogelgebied en dat mag niet verstoord worden!’
Die mannen kijken naar dat ouwe mensje dat toen de leeftijd had die ik onderhand nader, zo’n stoer wijffie in groene loopkledij, rugzak op de schouder en enorme schoenen aan de voeten, en dan die strenge blik.
‘Wij zijn archeologen en wij onderzoeken deze sloot want er zijn hier oude resten gevonden van menselijke bewoning. We hebben al wat scherven opgedoken en een halve kan.’
‘Goed zo! Wie weet wat jullie nog meer vinden. Succes ermee!’
Dat zegt ze, gezicht in de plooi.
Wij lopen door met fiere pas tot de bocht en daar hebben we het niet meer, precies tegelijk gieren we van de lach en zakken door onze knieën…
Ik ken haar gedachten, ‘jij weet de weg in mijn hoofd…’
Ik ken haar karakter, haar warmte, haar mededogen, haar liefde, vergevingsgezindheid en wijsheid.
Ik ken haar creativiteit, weet haar leven, haar kindertijd, haar jeugd.
Alles kan ik voor de geest roepen, haar hele verleden, haar wezen –
Eén vonk is weg, definitief weg en niet op te roepen…
zoals zij onverwacht uit de hoek kon komen, adrem, snel, koddig, komisch –
het is met geen mogelijkheid te herinneren, met geen pen te beschrijven…
ik heb het beleefd
haar
Aaltje Kolman
mijn moeder
zo innig, zo intens
het diepste
mijn leven en haar dood…
42 reacties
Vertel maar zo vaak je wil en wanneer je wil. Hier is een luisterend hart. XXX
wat lief, wat fijn, dankjewel lieve Lien x
de 2 A’s, moeder en dochter, ‘n moeder kun je niet missen en toch, al 16 jaar. Die band is onbreekbaar, ongebonden verbonden voor eeuwig.
xxxxxx
praat maar, vertel maar, schrijf maar……….en dat doe je ook nog ‘ns op ;n bijzondere manier, ‘t voelt of ik je moeder gekend heb.
aah… alweer zo’n lieverd – Dimph, ik ben blij met je, dankbaar dat je me gevonden hebt, dat je me leest….. al schrijf ik het de hele tijd…. liefs x
Zoveel moois blijft toch niet in het hart, dat gaat nog veelvuldig de wereld verblijden
warme groet, sterkte !
Klaas… wijze trucker, wat ben je toch groots en gul… dankjewel
Ik lach en traan al lezende met je mee in herinneringen die het bij mij oproept in soortgelijke situatie. Fijn weer om te lezen.
plopt ineens dat spreekwoord op, van die gedeelde smart en vreugde – dat het toch zo waar is..! fijn marije… x
Lieve Anne,
Ik lees dit met tranen in mijn strot, ze komen niet maar zijn er wel.
Zo herkenbaar, zo lief die sprei met made’liefje’s. Ik zou je willen troosten, in mijn armen willen wiegen als een baby….
Voor altijd afgesneden en toch ook weer niet, want ze blijft voor altijd, je moeder.
xxx
lieve Annelies…. je leest me zo mooi en diep – dat ik het voel, ik voel me gewiegd… x
“Er komt alleen maar liefde uit jouw pen”…
Aal kende jouw gedachten, de weg in jouw hoofd, jouw warmte en liefde,…
Wat bijzonder dat je dit met ons deelt. Respect xxxxx
ach… Tara…
Aal kende mij als geen ander, dat is waar ook…
en dat doet ook weer zo’n zeer…
xxx
Lieve Anne, wat ontroerend en wat fijn dat je zulke mooie herinneringen aan je moeder hebt. Huil maar, lach maar, schrijf maar… het is goed.
dankjewel Henriëtte…
kus lief mens, je bent een generatie opgeschoven, niet nu, al iets eerder dan nu, alleen is het nu een feit.
xxx
x Maja x ja… x
Mooi, dat je moeder de gebeurtenissen uit het verleden naar je toestuurt zoals het stukje van jullie wandeltocht. Ik zie het helemaal voor me! Prijs je gelukkig met zo’n rijke herinnering en er volgen er vanzelf nog meer! 🙂 Je bent haar niet kwijt Anne, ze zit verankerd in je hart, wedden? 😉 xxx
dankjewel Jannie, ik geloof je
er zitten echt zoveel herinneringen in mijn hart en het voelt op dit moment verzachtend en helend er iets van op te schrijven. Het wonderlijke is dat ik nu herinneringen krijg die de afgelopen jaren naar de achtergrond waren door de dagelijkse zorg en bekommering.
het geeft me eens te meer deernis met alles wat zij mee moest maken, het verval van haar krachten, haar gedachten… het moeten aanvaarden van haar afhankelijkheid, het ergste wat haar overkomen kon… alles heeft ze gedragen, aanvaard…. met een glinmlach –
ik kan nog heel veel leren…
Anne wat een gelukzalig gevoel moet dat wezen, alsof iemand die je zo na staat nog dagelijks met je spreekt over de goede belevingen die jullie gehad hebben met elkaar. Dat laat je beseffen dat elk verdriet of rouw eigenlijk overbodig is. Ze zijn er nog.
<3 <3 <3
deze ‘mantra’ houd ik vast Egbert ‘ze zijn er nog’ – ‘ze is er nog’…. dankjewel…
wat prachtig Anne…..
lief ben je, Annette x
Toen mijn lieve oma stierf, heb ik dit gedicht geschreven:
Vaarwel
Ik meen te weten dat nooit
woordelijk te afstandelijk klinkt
maar waardig
genoeg is om “nooit” te heten
als ik bedenk
dat ik nooit nog je oude handen
in de mijne zal nemen
En ja, misschien was ik altijd
al bang geweest
van je oude handen
van zodra ze oud geworden waren
en was het contrast of zelfs
de gedachte aan mijn jonge handen
– die inmiddels ook ouder zijn geworden –
te groot
Te groot voor bedenkingen,
verzinsels of
geheugenklank met beeld
Te mooi voor later om
te herinneren omdat de herinnering
dan vager is geworden en
alle oneffenheden zijn weggegomd
en ons verleden eigenlijk nu
de perfecte kroniek is geworden
van zon en uitgestrekte velden,
van wit zand, marmer, groen water
en wonderbaarlijk
en van nog een laatste keer
waardoor “laatste” net zo pijnlijk
wordt als “nooit”
Ethel…
dankjewel voor je prachtige gedicht
zo wijs en diep en waar…
je raakt mijn vrees, dat straks alle oneffenheden zijn weggegomd…
ik zou zo graag… wie ze was –
vanuit gemis… wie ze is…
ik kan haar niet meer ‘volgen’…
en zie terug wat voorgoed verdwenen is
ik moet dat punt nog vinden
zo diep geborgen
in mijn hart
waar zij mijn heden is…
Ik vind de tekst wat op het rouwbeeldje van je moeder staat ook zeer mooi. Ik wens je nogmaals veel sterkte met dit zware verlies in je leven. Het is moeilijk om afscheid te nemen, je moet het mij niet vertellen. Ik ben mijn vader in oktober van 2012 verloren aan ziekte en ik mis hem nog elke dag. Soms is het alsof hij dicht bij mij is. Dan voel ik een soort kracht of achteraf als ik denk… hoe is dat nu mogelijk…heb ik dat dan toch aangedurfd. Ik denk dat mijn vader over mij waakt en dat geeft een veilig gevoel. xxx
dankjewel Ethel… veilig, zo mooi…
de dood, een wrede gum
kan haar leven maar niet wissen
als lijkt dat hij gewonnen heeft
bloeit haar wezen zuiver op
het sterkst nog in het missen
wat mooi Mark, zo raak, zo waar… x
Prachtig Anne, ik ben in tranen…
xxx Joyce…
Ach Anne, Aal is nu al verjeugdigd.
Zo voelt het.
Ze lacht en ze wil jou jullie lachen laten herinneren.
Ze is bevrijd. Heeft haar laatste ballast los gelaten.
Ze besprenkelt het hart van haar dochter dankbaar.
Innig dankbaar met haar vreugde.
Ze tilt je op en omhult je zacht met al haar liefde…
… niets liever zal ze willen…
dat voel je goed aan Yvonne…
en ik ben zo dankbaar dat ze de ballast zo vredig en met een glimlach kon loslaten…
en vanochtend werd ik wakker net weer een ander moment uit ons lopen, en moest er echt om lachen – die keer dat haar petje afwaaide…. misschien kan ik het ergens vandaag helemaal terughalen en er weer even zijn… x
Niet zichtbaar, dat is waar maar niet weg, ook dat is een waarheid. Niet meer te omarmen maar wel te koesteren. Rouwen en vieren,lieve Anne.
vieren is mooi Athy,
het laten vieren
van de teugels
het laten gaan…
xxx
Steeds fijn om te kunnen vertellen wat er in je omgaat, Anne. We luisteren graag naar je ! Warme groet.
wat zeg je dat lief Mieke…
verhalen van haar
halen haar van ver
dat heb ik nog wel even nodig
en heel misschien
vindt zij het ook wel fijn
dat lijntje naar haar leven
de tijden dat ze op de aarde was
met heel haar hebben en haar houden…
ontroerend zo je het ´optekenen doet ´…wat een diepe verbondenheid ..je moeder en jij…een verbinding die geen loslaten kent…ik herken er zoveel in ….dank je wel Anne
wat fijn die herkenning Willem… dank jou…
Jij draagt je moeder bij je, koester haar en koester de herinneringen.
dankjewel Ellie x
Prachtige tekst, ik zag de taferelen voor mijn ogen, zelfs dacht ik even de poep te ruiken, maar ik was mis, ze waren in de keuken bloemkolen aan het koken, zodoende, je leest de liefde tussen dochter en moeder er heel duidelijk door en dat brengt mijn gemoed op en hoog peil .
Vergeef mij de keren dat ik afhaakte, ziekte hield mij van veel leen en pc. werk, sorry.
ach lieve Edgard, was/ben je ziek… dat is mij dan weer ontgaan…
dank voor je bijzondere woorden, je laat me lachen om je bloemkolen, en dan dat gemoed van je op hoog peil… wonderlijk hoe mij dat energie geeft en moed, dankjewel