(Swaantje ontbreekt, Aal is die leukerd met krullen)
Ver weg van Groningen, haar moeder, haar vader, zussen, broers, vrienden, werk, werd Aaltje Kolman moeder. Ze was 23 en verheugde zich op het kindje; de hele zwangerschap had ze op de kalender elke dag doorgekruist die het korter duurde voor het er was. Toen de maand juni begon, kreeg ze het benauwd. Haar buik stond bol, het kindje kon elk moment komen, maar waar kwam het uit?
Ze vond het idioot om dat aan haar lieverd te vragen, zoiets wil je horen van je moeder of liever niet, je wilt het horen van je beste vriendin, je liefste zus. Swaantje was een jaar jonger, maar had al een kind. Ze schreef Swaantje een brief met de prangende vraag. Binnen een week was het antwoord er:
‘Het komt uut het zelfde gat waar het ingegaan is.’
Een opluchting. De buik zou heel blijven.
Een paar dagen later stond Aaltje moederziel alleen voor haar huisje, noodwoning 562, voor zich uit te staren. De zon scheen, de lucht was blauw, het gras was groen, het hek was grijs. Er liep een paard in de wei, alleen, een merrie. Verlangend naar de warme omhulling van vrouwenaura’s liep ze naar het hek.
Plotseling veranderde de wereld. Het gras was groen in duizend kleuren, paardenbloemen straalden als gouden zonnen, de merrie kwam naar haar toe, elk haartje glansde en haar ogen waren diep en zacht als toverpoelen. Ademloos baadde Aaltje in gedachteloos geluk. ‘Ik krijg een heel bijzonder kindje…’ In het hart van de natuur ontwaakte haar moederinstinct, om haar nooit meer te verlaten.
Die nacht begonnen de weeën en zouden 24 uur aanhouden tot het kindje er uitfloepte. Harten sprongen open om nooit meer dicht te klappen.
Ze was nog niet zo lang moeder, en de sporen van de oorlog met zijn hongerwinter waren nog niet uitgewist, toen er een wedstrijd georganiseerd werd in Westkapelle. Er was eten te winnen! Het hele dorp gonsde ervan, alle vrouwen spraken over lekkere koekjes en koffie en thee.
Aaltje wist één ding: ze zou erheen gaan, ze zou meedoen en ze zou winnen. Ze hadden de prijs nodig!
Het speelde zich af in een zaaltje waar joost-mag-weten-wie een berg eten had opgestapeld. De zaal zat vol, de vrouwen èn de mannen keken met begerige ogen naar de Venz hagelslag en de Pickwickthee, en toen ging er een doek overheen. Weg Luilekkerland.
Het ging erom wie de meeste merkproducten kon opnoemen in 1 minuut. De winnaar zou alle producten krijgen die hij onthouden had. Aaltje wachtte even af hoe het ging. Een stoere boerin begon dapper hakkelend met thee en koffie en suiker. De volgende bracht het tot soep en bonen.
‘Dat kan ik beter’, dacht Aaltje. Ze ging het podium op in haar geruite rechte rok en stak van wal in haar beruchte sneltreinvaart, een tempo dat er nog voor gezorgd heeft dat mijn broertje tot zijn vierde eigenaardige wartaal uitbraakte in hetzelfde razende tempo.
De doek lag over de etenswaar, de tijdklok liep. Aaltje ging van start.
,,Dames en heren, de dag begint pas goed met Verkade beschuit besmeerd met Remia plantenmargarine en daarop heerlijke Venz hagelslag met daarbij een kopje Pickwickthee. Na het vegen en zemen is het om 11 uur tijd voor een verkwikkend kopje Douwe Egberts koffie met romige Friesche Vlag koffiemelk.” In haar rappe tempo nam ze de hele dag door, inclusief Jaffa sinaasappelen, Verkadekoekjes, Hakgroente en de rest.
‘Pring’ ging de wekker.
‘Door, door, door!’ riep de zaal.
Ze hadden in Westkapelle nog nooit zoiets beleefd. De eigenaar van de etenswaar zag zijn kans, betere reclame kreeg hij nooit meer. Aaltje mocht door en met haar beeldend vermogen en werkervaring bij Simon de Wit in Groningen wist ze zich alle producten en meer te herinneren en te verwerken in een steeds dollere sketch. Ze kreeg daverend applaus, een staande ovatie en wat belangrijker was: de hele berg boodschappen.
Ze was in een klap ingeburgerd in Westkapelle en had voor de komende tijden voorraad.
En de voedselfabrikanten?
Die blijven proberen dit unieke optreden te herhalen, maar het is nooit zo spontaan gegaan als met Aaltje Kolman, de wegbereider van Martine Bijl en Cora van Mora.
25 reacties
Wat lijk jij op de moeder Anne! Zowel uiterlijk, innerlijk en extravert uitbundig! Een driedubbele gave en meer…….Dikke zoen voor nu, en toen!
🙂 Aal heeft mij veel (mee)gegeven, dat voel ik diep vanbinnen, Jannie 🙂
Wat heb je me weer laten genieten! Dank je wel.
De warmte en creativiteit spatten van mijn beeldscherm af!
Laifs!
Dankjewel Corry, fijn om te horen en heel fijn je hier te lezen ‘mien wicht’!
Moeders oudste broers waren destijds achtergebleven in Zeeland toen de rest van het gezin naar het Groningse verhuisde. Moeder was de jongste van 13 kinderen en had tantezeggers, die ouder dan haar waren, o.a. van haar broer in Hansweert.
Ik was 12 toen we daar voor het eerst op bezoek gingen. Vader had in 1958 een auto gekocht voor een aanhanger, want anders was hij niet meer in staat efficiënt zijn goederen te vervoeren naar de bouwplaatsen. Eerst op de fiets, gereedschap in de fietstassen, in een aktentas aan de stang z’n thermosfles en bouwtekeningen, op de bagagedrager een zak cement of ander hulpmateriaal. Later op de scooter (het hele dorp lachte hem uit, omdat ze nog nooit zoiets hadden gezien: daar gaat de timmerman op z’n step met hulpmotor) en dan lag de cement onder z’n voeten.
Voor ons kinderen natuurlijk geweldig, want op zondag maakten we soms tochtjes naar Drenthe en Duitsland en nu helemaal naar Zeeland. Wat een feest. Vader had heel decadent een caravan gehuurd, want zo’n rit in die jaren kon je onmogelijk in één dag volbrengen.
Mijn oom en tante hadden een kruidenierswinkel, aan weerszijden van hun huis grote lege plekken, de stormramp had hun huis gespaard. Het maakte diepe indruk en weer zag ik de andere oom binnenkomen met zijn zwaaiende vinger op die koude februari-ochtend.
Maar nu was het zomer en met evenzoveel verbazing zag ik mijn oom en tante in de klederdracht van Zuid-Beveland. Tante met een prachtige brede kap met gouden oorijzers, ook mijn oom zag er schitterend uit, het maakte mij verlegen. Ze zagen er zo deftig uit!
O, wat vind ik dit een cadeautje, Corry! Die tantezeggers die ouder waren dan je moeder!
Zo boeiend wat jij je herinnert, helemaal omdat je ook zowel het Groningse als het Zeeuwse met je meedraagt – en precies omgekeerd aan mijn moeder, bij jullie was het juist van Zeeland naar Groningen. Nu je Zuid-Beveland noemt, herinner ik me ineens dat mijn vader daar nog korte tijd voor zijn aanstelling in Westkapelle iemand op een dorpsschool aldaar vervangen heeft…
Je vader op de fiets met al zijn gereedschap en bouwmateriaal…., die aktetas aan de stang! je roept alweer heel veel herinneringen op!
De klederdracht, ik zie het voor me… en hoor vaag de zangerige taal. Ik schrok me wild in Tiel van de harde klanken…
Dankjewel voor je mooie bijdrage!
Dat Groningse en Zeeuwse schept een band Anne, daar komen we niet om heen!
Je schrok in Tiel van de harde klanken, dan moet je als kind het Gronings wel bar verfoeid hebben!
Je maakt gelijk een herinnering daaraan wakker Corry! En ook in dat verhaal schuilt een held – even afwachten of ik het ergens een plaatsje kan geven!
Ik ben net terug van een heerlijk avondje Schrijvenswaard.
We maken veel bij elkaar los en ik geniet er van. En of het een plaatsje krijgt daar kom ik vast wel achter!
Jij brengt zoveel plezier met jouw verhalen, gevuld van leven en humor en liefde. Denk niet dat jij ons ooit verveelt.
Dat is fijn om te horen, Athy, dan durf ik de kraan nog even open te laten staan…
Dankjewel!
Er wordt gelachen aan de Bonnerveen!
Ha!
Fijn Annet!
Kippenvel op mijn armen…ontroerd omdat ik me zo goed kan voorstellen hoe belangrijk het voor je moeder was dat eten mee naar huis te kunnen nemen. Zo mooi geschreven Anne, de liefde en warmte spat van je woorden…! Dikke zoen en doorgaan!
Dankjewel voor je liefdevolle lezen en stimulans!
Anne, Anne geen woord tevee…..wat’n prachtig warm en liefdevol verhaal over jouw dappere moeder.
De ontmoeting met vrouw paard en vrouwmens ontroerd me, hoe twee” vrouwen” weten en voelen….zo intens mooi.
bijzonder hè Dimph… ik ben zo blij dat ze het me verteld heeft, meermaals – tijdens onze looptochten, toen ik telkens naar paarden liep… dan was ze zo oprecht verbaasd, hoe het dierbare terugkwam in telkens andere gedaante….. en nu pak jij dat weer op, niets gaat verloren Dimph 😉
Ontzettend leuk geschreven!
Dank je Margo!
Als historicus lees ik natuurlijk graag een zo mooi historisch blog. Geeft een prachtig beeld van de tijd na de wereldoorlog.
🙂 Kees!
Wonderschoon wederom. Heerlijk om voor het slapen gaan nog zo’n mooi verhaal uit vervlogen tijden te mogen lezen.
Fijn dat je het leest Mies, en zo mooi zegt…
wat een mooie beschrijving van bewustwording van vrouwenaura’s, wat een ode aan je moeder die moeder werd voordat jij geboren werd….(je was al op de wereld verstopt in in een vrouw die al moeder was voordat ze je had gezien) hoe fijn dat er vrouwen zijn die dit doorvertellen en deze kennis laten voortbestaan
Wat mooi dat jij dit eruit haalt, Joke, blij mee. Dank je wel.