Aanvankelijk waren er geen zwanen in het slotenstelsel rond ons huis. De eerste keer dat er zwanen uit het wild kwamen aangevlogen, rakelings langs de veranda waar ik zat, hield ik mijn adem in. Hun geluid overstemde de hartslag in mijn oren. Zoevend landden ze voor me, twee zwanen, man en vrouw. Ze zwommen wat heen en weer, verhieven plots hals en borst, stampten over het water om op te stijgen, waavoor ze de lengte van de hele sloot nodig hadden, zoals bij de vervlogen reclame van KLM, een machtig gezicht en geluid. Toen ze weg waren, leek het niet gebeurd. Mijn gedachten dreven naar sprookjes uit mijn kindertijd, zwanenhemden van prinsenkinderen, een zusje dat er iets mee moest of juist niet, de symboliek van geboorte en dood.
Een paar dagen later keek ik uit het keukenraam en daar waren ze weer, de twee zwanen. Mijn hart sprong op en ik sprong mee, mijn brood nog in de hand. Ze vluchtten niet toen ik de veranda op kwam, majesteitelijk gleden ze door het donkere water. In een reflex gooide ik mijn brood in de sloot. De zwanen herkenden het brood niet als voedsel, ze zwommen eraan voorbij. Vanaf de overkant kwamen eenden aangesnaterd, in een mum was het brood weg. De zwanen keerden in trage beweging, ik haastte me om meer brood te halen. De zwanen strekten nu hun lange halzen en volgden het voorbeeld van de eenden. Ze bleven hangen. In korte tijd waren ze aan me gewend en kwamen als ik riep. Het vrouwtje at uit mijn hand, de man kwam dichtbij, maar blies. Ik had net een jong zwart katertje, die blies terug, een vermakelijk tafereel.
De zwanen vertrokken na enige tijd. Bij tijd en wijle kwamen ze langs voor een kort bezoek.
Enkele jaren later volgde een triest bezoek. Het vrouwtje was zonder man, ze was alleen. Zwanen zijn levenslang trouw aan elkaar, waar bleef haar man? Hij was weg en bleef weg, ik vreesde naar de andere wereld. Zwanenvrouw bleef hangen, zonder man had ze geen lust om verder te gaan. Ze vestigde zich een eindje verderop in een veel te kleine plas tussen tamme eenden. Op een dag was ze weg. Dood of levend, ik wist het niet.
Het jaar erop kwam ze plotseling weer aangezwommen voor ons huis, alleen. Ze at een broodje uit mijn hand. Een zwaan alleen geeft een droef gevoel, vooral als je haar man gekend hebt. Dat ze me opzocht, vervulde me met ontzag. Ze sloeg een jaar over. Ik vreesde voor haar leven.
Afgelopen zomer was ze terug en ze was niet alleen! Ze was met een nieuwe zwanenman en vijf jonge zwanen, een enkele in het grijze verenkleed van de zwanenjeugd. Ik was geroerd dat ze me haar gezin liet zien. Ik haalde een zak brood. Het leek of zwanenvrouw voldaan rondkeek, wat heb ik jullie gezegd? Zij at meteen een broodje uit mijn hand. Verschillende van haar koters volgden onverschrokken haar voorbeeld. Man wist niet of de situatie echt wel veilig was, hij hield alles scherp in de gaten. De zwanen zwommen enkele malen op en neer, om dan het slotenstelsel verder te verkennen. ze bleven enkele dagen op bezoek om dan te vertrekken naar ruimer oord. Sinds de zomer heb ik ze niet meer gezien.
Tot vanochtend.
Daar kwamen ze aangezwommen, zwanenvrouw en zwanenman, een prachtig stel, maar zonder jongen. Waar die gebleven zijn, is geheim.
8 reacties
Fijn dat je er weer ben.
gezellige verhaal Anne!
dank je wel,
En fijn dat jij er weer bent, Imsook! Hoe kom je aan je bijzondere naam?
bij geboorte mee gekregen.
geen bijzonderheden verder..
groetjes,
Anne, dit is zo ontroerend en opmerkelijk dat die zwanen zo’n band kunnen voelen met jou. Het is toch wonderlijk dat ze jouw diep ingeleefde liefde kunnen voelen.
….en dat jij dat eruit haalt…. dat raakt mijn hart.
Prachtig verhaal Anne,
ik heb een zwanengezin zien decimeren. Ik heb de geboorte gefotografeerd en elke dag kwam ik ze tegen. Het hele gezin was zich aan het poetsen, je zag het aan de berg veren die ze op de pas aangelegde diervriendelijke oever achter lieten. Uiteindelijk bleven er twee van de zes jongen over. Verleden week maakte ik negen vriendinnen in Grunau. Kippen die scharrelden in de sneeuw en daar toch genoeg te smikkelen vonden. Ik riep ze: “Kiep, kiep kiep”. Voorzichtig kwamen de dames kijken. Alleen de eerste dag hoor! Daarna renden ze alsof ze in de fik stonden. Maar ze aten niet alles opm wat ik ze gaf. Er lag toch nog genoeg ander lekkers in het weiland. B.v. walnoten en hazelnoten, half ontkiemd soms. Grappig om ze zo lief bezig te zien. Maar ja, er was ook geen haan in de buurt. Ik merkte pas iets van een pikorde toen ik een halve zak muesli aan ze gaf, toen werd er één hebberig. Ze ging midden in de berg muesli staan en pikte venijnig naar alle andere dames.
Da’s toch Tiels? ‘kiep, kiep, kiep’? Ik roep de eenden hier altijd met ‘koele, koele, koele’ – zij komen dan gelijk van verre aangeklapperd, maar de mensen hier in west Friesland kennen deze roep niet. Is dat soms ook Tiels? Of West Kapellekes of Gronings?
En sneu van die zwanen. Hoe konden ze nou sterven?
Kiep, kiep, kiep is Tiels. Ik ken wel ‘ Poule, poule, poule ‘, dat zal wel van het Frans komen. La poule – de kip. Ik vermoed het hoor. Het Frans van Pa de Jong vergeet ik nooit. Als ik je zie van de zomer moet je er maar naar vragen, dat is niet op te schrijven door mij. Ik weet niet wat er met de zwanen is gebeurd, maar vermoedelijk zijn ze verkeersslachtoffer geworden.