Wie gezond van lijf en leden is, staat er niet gauw bij stil hoe anders het leven zou zijn als je blind bent, verlamd of gebroken. Mijn schrijversvriend Johan Peters kreeg in zijn kindertijd een herseninfarct en moest het voortaan hebben van zijn linkerkant. Rechts deed het niet meer of nauwelijks. Door hem kom je er achter wat het is om een beperking te hebben, hij schrijft openhartig over zichzelf en zijn stad, Antwerpen, in blogs en in boeken.
Maar, hoe red je het in de rest van Europa met een beperking. Hij besloot een reis te maken door Europa. Alleen. Met loeizware koffer in die goeie linkerhand en met dat ongelukkige been. Treinen, roltrappen, kasseien. Daarbij wilde hij 12 mensen met verschillende beperkingen opzoeken in 12 verschillende landen en hen het vuur aan de schenen leggen. Over vervoer, inkomsten, regelingen, relaties, liefde, seks. 5500 km zou hij ervoor reizen om er achter te komen, 5500 km op weg naar de ander en naar de andere kant van zichzelf.
Vandaag speciaal voor ons, Johan Peters uit Antwerpen. Hier is hij!
Als persoon die al sinds zijn achtste met een serieuze lichamelijke beperking door het leven gaat, ben ik niets anders gewend dan dat het leven er een stuk ingewikkelder uitziet met een handicap. Ik vroeg me af hoe lotgenoten in andere Europese landen dit ervaren. Om dat uit te vinden, bezocht ik in het kader van een eigen journalistiek project van 1 mei t/m 9 juni dit jaar 12 Europese landen: Nederland, België, Duitsland, Denemarken, Zweden, Finland, Estland, Letland, Litouwen, Polen, Tsjechië en Frankrijk. In elk land, Letland uitgezonderd, interviewde ik één of twee personen met een beperking. Mijn reiservaringen en gedeelten uit die interviews zijn samengebracht in het boek ‘Leven met een beperking in Europa; halsbrekende toeren inbegrepen’.
Zo’n reis klinkt heel avontuurlijk en zo heb ik het ook ervaren. Eenvoudig was het zeker niet altijd. In je eentje trein in, trein uit. Op de ferry en er weer af. Bus of vliegtuig in en uit. Zoeken naar je hotel. Dat allemaal met een koffer met inhoud, 12,7 kg zwaar. Niet evident als je slechts alleen je linkerhand kunt gebruiken en moeilijk loopt met je rechterbeen.
Deze foto prijkt op de cover van mijn boek, omdat die perfect aansluit bij de titel. Probeer hier maar eens normaal op te lopen. Menige man/vrouw zonder beperking zou wel twee keer nadenken eer deze straat in rap tempo door te lopen. Laat staan iemand die slecht ter been is of in een rolstoel zit. Ik heb erop gelopen en ben overeind gebleven. Wat ik al een hele prestatie van mezelf vond. Helaas was dit niet het enige obstakel tijdens mijn reis. Vreemde hotelkamers en hotelbadkamers, een appartementencomplex in Warschau dat lang niet zo toegankelijk was als dat je op de beschrijving ervan mocht verwachten. Een zebrapad in Praag dat zelfs de wereldrecordhouder 100 m sprint niet binnen de tijd dat het voetgangerslicht op groen staat kan oversteken. Het zijn enkele voorbeelden van ontoegankelijkheid die ik zelf heb meegemaakt. De door mij geïnterviewde personen wisten zelf ook de nodige voorbeelden te melden.
De toegankelijkheid in hun (hoofd)stad was één van de drie hoofdonderwerpen die ik bij iedere gesprekspartner ter sprake bracht. Toegankelijkheid op het gebied van wonen, het dagelijks leven, ov, recreatie. De andere twee hoofdonderwerpen waren werk en relatie.
Ik heb geprobeerd een zo representatief en gevarieerd mogelijk aantal te interviewen personen te strikken. Naar mijn oordeel is dat goed gelukt. Er zitten jongeren en ouderen tussen. Werkend/studerend/niet meer werkend. Licht gehandicapt/zwaar gehandicapt/visueel- of auditief gehandicapt. Ook een Deense jongedame in de twintig met Asperger Syndroom (vorm van autisme) en een moeder van een dochter van tien met een verstandelijke beperking komen aan het woord.
Het boek is uiteindelijk een mix geworden van mijn eigen reiservaringen en interviewjournalistiek. De conclusie van het boek mag luiden dat mensen met een beperking in de bezochte landen het niet slecht hebben, maar dat er nog heel wat moet gebeuren voordat er werkelijk sprake is van een volledige integratie in de maatschappij. Aan het zogenaamde inclusief beleid om dit voor elkaar te krijgen, mag wel wat meer vaart worden gegeven. Daar is de medewerking van de hele maatschappij echter bij nodig. Als alle valide lezers van dit boek daar wat vaker bij stil kunnen staan, is er alweer een klein stukje gewonnen.
Voor mijzelf was deze reis geen kinnesinne. Fysiek en mentaal niet. Ik ben trots op het slagen van de reis en het nu verschenen boek dat een helder beeld geeft van hoe het is anno 2013 met een beperking in Europa te leven.
Johan Peters
Het boek van Johan is echt een must! In 75 pagina’s vertelt hij alles.
Voor 16,73 heb je het, wel even zelf bestellen bij de webshop van uitgeverij Yanga.
De complete interviews vallen terug te lezen op www.mensenmeteenbeperkingaanhetwoord.be
rubriek ‘Interviews in 12 landen’.
Wie Johan op zijn blog wil volgen: http://zelfstandigjournalistantwerpen.blogspot.com
14 reacties
Je hebt wel een zeer oude foto gebruikt. Ben tegenwoordig toch wel iets kaler :-). Voor de rest dank voor de geboden aandacht!
je moest eens weten…. wel 2 uur ben ik bezig geweest die foto’s erop te krijgen…. die van je mail doen het niet, niet via URL, google, dropbox, pinterest enz. ik moest terug in de tijd om je te vinden en te plaatsen en…..die kleur geel staat je goed!
dan gaat het hier nog over een “ontwikkeld” stukje wereld ,waar overheden nog aanspreekbaar zijn om het voor minder validen toegankelijker te maken
Ik vrees dat het in Afrika ,Azië of zuid-Amerika helemaal geen onderwerp van levensbeschouwing is
Wel een prima aktie om waar mogelijk aandacht te genereren !
Die foto is gemaakt voor mijn eerste boek, alweer acht jaar geleden. Ik ben je dankbaar voor alle tijd die je erin hebt willen steken!
Anne, bijzonder de aandacht die je besteed om Johan “in beeld “te brengen. Dit klinkt een beetje onaardig maar kan even niet de woorden vinden hoe ik het precies bedoel. Ik ga zijn boek zeker bestellen.
Johan, bijzonder , dapper, zoals jij in de wereld staat. Moedig om deze reis te ondernemen in je uppie als “gehandicapte “.
Vanmorgen las ik hier in een regionale krant een stuk over een “gehandicapte” waarin alleen maar stond wat niet mogelijk was. Eigenlijk moest ik er ook wel om grinneken, vakantie was niet mogelijk maar wel een abonnement op de Efteling, dat was het helemaal hihi
1,5 uur reizen en dan sjouwen, wrs, zonder koffer maar attractie in en uit, met scootmobiel, zou een leuk idee zijn voor een grappige collum van Anne.
Hoop van je boek te genieten en te ervaren de moeilijkheden waar jij voor kwam te zijn.
Warme groet van dimph
Het is een van de groepen waar mrn te weinig aandacht aan schenkt, kom mij niet vertellen het zijn minderheden , in de oude wereld werden die mensen opzij geschoven en vergeten, maar nu in de moderne tijden kan en moet men deze groepen meer aandacht en hulp geven.
Dank je wel voor je mooie woorden dimph!
Tja Anne, bij Johan voel ik mij dan nog een heel invalide mens met hoogstens enkele ongemakken. Maar ‘t s aan de andere kant natuurlijk ook dat ieder ‘t zijne voelt en ervaart. Dat neemt beslist niet weg dat ik de grootste bewondering voor hem heb.
Wat m.i. nu echter wel het grootste obstakel is voor minder valide mens, is het voelbare onbegrip van anderen. Niet altijd fysiek, maar ook mentaal ‘t zij naar de overdreven bezorgde kant, dan wel naar de onverschillig ruwe kant. Laat men ons toch gewoon zien als normale mensen die, evenals iedereen, hun eigen problemen zo goed mogelijk op willen lossen. Dat geeft de gehandicapte meer gevoel voor eigenwaarde en zelfrespect.
Ieder mens, valide of minder valide, heeft altijd nog een eigen mogelijkheid om zelf in zijn leven waarde toe te voegen. Kun je dan al geen zwaar lichamelijk werk meer aan, dan kun je altijd nog schrijven.
Nou já…. , dénken dan dat je het kunt hè? 😉
Sorry, eerste regel moet zijn; “Bij Johan voel ik mij dan nog een heel VALIDE mens”.
Vaak moet je handicap goed zichtbaar zijn wil je begrip of hulp krijgen. Dat is althans mijn ervaring. Bij een astma-aanval of een aanstormende hypo helpen mensen wel, maar om mijn zware fiets met één beschikbare arm de trein in te krijgen, daar moet ik vrijwel altijd hulp bij vragen – dat doen de meesten niet zomaar.
Heeft men jou bij het reizen niet geholpen met je koffer, Johan? Is daarin nog een verschil tussen mannen en vrouwen merkbaar, is men behulpzamer bij een (mooie) vrouw?
Ik vind het ontzettend dapper dat je die reis zo gemaakt hebt. Ben je weer thuis niet vreselijk moe geweest van de enorme inspanningen waar je telkens voor stond?
Ik ben erg benieuwd naar je boek, naar de obstructies en de ervaringen van anderen.
Zelf heb ik goede thuishulp, maar er is van familiekant weinig tot geen begrip voor wat ik niet of niet altijd kan. Dat geeft gevoelens van eenzaamheid. Ik ben voor bijna alles afhankelijk van mijn hulpen, maar ik ben erg blij dat ze er voor me zijn!
Nogmaals: een dappere reis, die veel van je gevergd zal hebben, maar die je vermoedelijk door de ervaringen weer rijker gemaakt heeft 🙂
Warme groet en dank voor het willen delen van je ervaringen.
Stiekem 🙂 bewonder ik Johan: z’n doorzettingsvermogen en ik heb respect voor z’n openhartigheid. Hij schrijft ook zo helder en klaar!
Mooie aanbeveling voor een bijzondere onderneming…
@Marjolein: ik heb veel hulp gekregen onderweg. Was daar eerst bang voor, maar het ging heel goed. Alleen op de ferry tussen Helsinki en Tallinn was het mis. Gelukkig heb ik dat wel overleefd. Ik ben niet oververmoeid thuisgekomen. Dat kwam ook doordat ik het voor mezelf echt nodig had even weg te zijn van alle dagelijkse beslommeringen. Ik heb er juist nieuwe energie en inzichten door gekregen.
@allen die reageerden: dank voor het compliment over mijn doorzettingsvermogen. Het is zeker niet ondankbaar bedoeld, maar ik krijg die opmerking altijd als eerste als mensen mij voor het eerst zien of over mij lezen. Ik straal het kennelijk uit :-).
Ik volg de avonturen van Johan natuurlijk ook, met af en toe herkenning.
Ik vraag me wel af of een boek over gehandicapte mensen, als je zelf een handicap hebt, niet onbewust gekleurd wordt.
Ik denk dat je onbewust mensen vergelijkt met jezelf, in plaats van met landgenoten die niets mankeren.
Soms is het een voordeel; ook ik kan me beter inleven in mensen die op mij lijken.
Mensen reageren heel verschillend op zichtbare en onzichtbare handicaps.
Onzichtbare handicaps worden vaker aangezien voor slechte eigenschappen.
Niemand vraagt zich af of je wel een stok nodig hebt en niet gewoon lui bent.