Die titel daar schrik ik van, maar het is nou eenmaal waar. Mijn moeder schildert niet meer.
Wat ik vandaag laat zien, zijn haar laatste werken. Voor de context even een ZKU, een Zeer Korte Uitleg: deze werken zijn geschilderd in de fase dat er gaten vielen in de communicatie met zichzelf, haar gedachten, haar lichaam: haar trouwe ledematen deden niet meer wat ze wilde, hadden tijd nodig, impulsen, cues –
haar spraakvermogen viel weg…
om soms, bij vlagen en momenten terug te komen
in losse zinnen
woorden…
verbindingslijnen
breken
ontbreken
gaten
Vallen
kleur
blijft
en op een dag kijkt Aal naar buiten en wil schilderen, dagen achtereen, telkens een poosje –
wat ze ziet, fascineert haar, blijft haar boeien, blijft ze zien, blijft ze schilderen
de tuin, die prachtige, mooie, allermooiste thuishaven…
34 reacties
Goh, je ziet het gebeuren ! Als mijn moeder had kunnen schilderen, had ik waarschijnlijk ook zo iets kunnen zien. Toch fijn, dat je dit hebt, Anne !! XXX
klopt Mieke, heel bijzonder dat ik erbij was… en ben… xxx
Ik vind het ontroerend om te zien dat jouw moeder tot het laatst nog wilde schilderen wat ze zag. Dat ze zich op die manier toch nog kon uiten. Liefs,♥
schilderen was haar lust en haar leven… en het bijzonder voorbeeldige, je kunt er echt een voorbeeld aan nemen, is dat ze na ‘het gevecht’, de schilderijen die hieraan vooraf gingen – tot overgave kwam en dat is een neverending proces –
zoals vanochtend, ze had zoveel plezier en lachte telkens als wij iets zeiden of deden – bijvoorbeeld had ze bezoek van Elsbeth, die geeft Aal een slok koffie, en die kwam niet goed aan – ‘verdorie, wat doe ik stom’ zegt Elsbeth – nou, Aal had het niet meer.
Dat komt altijd over, als wij stom doen, iets uit de hand laten vallen, uitglijden, knoeien – waaruit blijkt ….. nou, heel veel…
dank voor je woorden Henriette, ik kom helemaal op dreef….;)
Dit doet me ook sterk denken aan het werk van mijn vader, hij was beroeps kunstschilder, zijn eerste werken zijn niet te vergelijken met zijn laatste werken, zijn ogen gingen achteruit, zijn kracht, met olieverf schilderen was al te zwaar, dus zocht hij de lieflijkheid van aquarel, dat kostte minder fysieke kracht..
Ook schilderde hij volkomen abstract, het kleurenpalet werd anders, hij gebruikte veel donkerblauw, vage toestanden, zijn gemoedstoestand was zichtbaar in zijn laatste werken, welke allemaal weg geroofd werden door hebberige leerlingen, ik heb gelukkig de dierbaarste werkjes in mijn bezit..
Bewaar de collectie van jouw moeder maar goed, ze zijn prachtig en vertellen ook hele verhalen!
kus, Maja.
Een en al herkenbaarheid Maja! Leuk!!!
Jouw vader ging naar het blauw… dat is zoiets als de gaten bij mijn moeder.
Zij zocht eerst vooral nog het rood, een soort baken, de kleur die het eerst en laatst gezien schijnt te worden… had jouw vader dat ook?
Tsja, de nalatenschap…. een heikel punt, wat doe je met al dat werk dat met hart en ziel geschilderd is… het is zoveel… het lijkt mij ook heel prettig als haar werk door heel Nederland hangt bij mensen die het waarderen –
en deze laatste serie is ook heel bijzonder voor een universiteit of ziekenhuis met neurologie als specialisatie – volgens mij is deze serie tekenend voor wat er innerlijk gebeurt – en daarover tast ieder in het duister, en mijn moeder werpt er licht op…
Schilderen is een vorm van dichten; niet met woorden maar met kleuren. En het geheel, jouw verhaal, sluit wonderwel aan bij één van mijn gedichten van vandaag: ‘ware poëzie’.
Liefs en warme genegen groet,
wat een samengaan Sunset! ik ga je gedicht opzoeken want ik ben nu wel heel benieuwd.
Lieve groet voor jou van mij
De boot naar het onbekende…
Veelzeggend…
Ik weet niks meer…
aaah, Annet, je vaart mee met de boot….. geweldig…
Een vraag Anne; zijn wij degenen die er bij staan en er naar kijken en is zij diegene die lacht, die kleur ziet en naar buiten kijkt? Dank zij jullie heeft zij ruimte.
Twee vrouwen, samen, die ieder op eigen wijze verwoorden wat bijna te benoemen is.
Ik blijf er over nadeneken.
bijzondere vraag Athy…. je zet mij ook aan het na…. ja, ik snap je! 🙂
Hoera, mijn ogen. Even een rectificatie:wat bijna niet te benoemen is.De volgende zin, nadenken.
haha, laat ik dat nou net denken…
Het is te zien dat haar gedachten ver weg zijn, ik vind de kleuren prachtig t zijn mooie werken.
wat mooi dat jij dat ziet, Simone, en doordat jij het ziet en zegt, krijg ik weer zo’n heerlijke gedachtegolf dat ik het nog ontroerender en aparter vind, dat zij dat hele verre zo nabij haalt, dat wij het kunnen mee-zien… dankjewel
op haar manier geniet ze van het leven….vind haar kleuren fascinerend …krachtig nog 🙂
Willem, je zegt precies wat de fysiotherapeut daarnet zei, ‘wat zit er nog een kracht in je, Aal!’
bijzonder dat jij dat in haar kleuren ziet! en misschien gaat ze toch nog weer een keer een schilderij maken, want daarnet iep ze met de fysio een heel eindje…. alsof de verjaardag nieuwe kracht heeft aangeboord, of alle aandacht van iedereen die haar werk ziet, misschien kan dat wel…
dankjewel
Gewoon de `voor jou` belangrijke werken zelf houden, en wat de ander graag aan de muur hangt, uit schoonheid of ter onderstreping, dat toejuichen, ze schilderde niet voor niets vanuit haar diepste en is vast wel een brug voor, ik kan je zo veel verhalen vertellen vanuit mijn werk, over een dame die blind werd, en in haar ziende tijd natuurgedichten over haar fiets `Pegasus` schreef.. en nog veel meer…
Deze mevrouw kwam zelden de kamer af om naar bv een poëziemiddag te komen, maar ze gaf me wel haar gedichten mee, dat droeg ze me eerst blind voor, uit het hoofd.. op haar veilige stekje, en na het luisteren mocht ik het aan de medebewoners doorgeven..
Haar teksten stonden gewoon gepend in een schriftje met lijntjes.. Ik ben haar nooit vergeten, zie je?
Je bent me voorgegaan Maja…
Wellicht komt het moment van weten hoe en wat precies als het aan de beurt is – daar vertrouw ik op.
Ik vind jouw ervaring met deze blinde mevrouw ook zo typerend voor jou en je openheid naar de ander, heerlijk om te lezen… x
Lieve Anne,
Met ontroering lees ik je blog en zie de schilderijen van je moeder, ze lijken geschilderd door de ogen van een kind dat schildert wat ze voelt en niet voelt, ziet en niet ziet.
In krachtige, vrolijke kleuren, haast onbekommerd zonder zorgen, die fase lijkt voorbij.
Mede door jullie steun , de manier waarop je je eigen verdriet omzet in de omgang met je moeder, haar ruimte geeft om op haar eigen manier het plezier te zien en te voelen, heel bijzonder.
Misschien klinkt dit wel pijnlijk maar het proces dat je moeder in haar schilderijen laat zien zou wellicht kunnen dienen als studiemateriaal naar de beleving van de patiënt met Alzheimer van beginstadium tot het moment dat alle controle vervaagt.
Ondanks alles geniet ik van haar schilderijen, ze ontroeren en boeien tegelijk.
Wat fijn dat we mee mogen delen dank zij jou
dimph
Je bent een lieverd, Dimph – je kijkt met je hart dwars door mijn woorden en haar kleuren en je ziet mijn moeder diep vanbinnen –
en het klinkt helemaal niet pijnlijk hoor, ze zou het hartstikke tof vinden als het tot haar kan doordringen – en misschien ga ik het haar op de een of andere manier wel laten weten, dat zij iets zichtbaar maakt, wat niemand ziet…
Er is veel te zien: op de eerste doeken die je hier laat zien, zie ik een bed (foto 4), een persoon die omarmd wordt of die zichzelf omarmt (foto 2). Een stiekem klein detail in foto 3 links: het lijkt een paardenhoofd dat toekijkt. Kortom: er gebeurt van alles in en op de doeken!
Daarna volgt de verflauwing, alles wordt wazig al blijft het vol kleur. Maar dan zet ze haar laatste werk neer en daarmee overtreft ze zichzelf – de kleuren zijn helder en het doek spreekt als de eersten tot de verbeelding.
Prachtig om te zien, je moeders kunnen en niet-meer-kunnen. Het zou tragisch zijn als dat laatste doek er niet was, dat doek waarop ze voor het laatst ‘kleur bekent’. Een levend doek na de tragische periode. Die afsluiter maakt alle tragiek goed, die troost met een blauwe lucht en witte wolken, met toch weer figuren. Zie en voel ik dit als enige?
Ik hoop zo dat het jou ook troost brengt, Anne. Dat laatste doek is zo’n waardig afscheid … Dat verdient ze, maar jij ook!
fijn dat je zo intens kijkt Marjolein, en het ook zo goed verwoordt
dankjewel lief mens
vol stille bewondering voor je moeder, voor jou…
lief, dank Anne L.
Lieve Anne,
Ten eerste word ik getroffen door de prachtige kleuren. In het eerste schilderij zie ik een tuin met een fiets centraal. Verder drie grote rababerbladeren. Ik herinner me jouw moeder vooral van toen ok een kind was, een moeder om te herinneren. En ik zag gisteren een plaatje van Djoeke en vind er wel enige gelijkenis in met hoe jij nog steeds in mijn gedachten zit. Vreemd, want het beeld van mijn ouders is juist het laatste en niet hun gloriejaren
rabarberbladeren, zou zomaar kunnen Kees, of van de bereklauw… die heeft ze veel geschilderd… en het blijft leuk dat jij mij al zolang kent, en ik jou 🙂
Zo verloopt ook het leven , van kraaiend geluk naar frivool en kleurrijk
even later wat gedecideerd tot de kleur zich verpakt in enkele tinten, meestal wat donkerder zoals zijzelf de wereld begint te ervaren.
Al met al en prachtig verhaa dat ooit zal eindigen, laat haar maar schilderen al is het maar een lijntje per dag het zal haar meer helpen alle dagen feest en bemoederen.l
mooi hoe jij het hele leven erin ziet, Edgard
en ook dank voor je tip: al is het maar 1 lijntje… 1 kloddertje… wie weet
De eerste en de laatste springen er toch bovenuit. Toeval?
goed dat je dat opmerkt Johan
‘de boot’ was het begin van haar laatste schilderperiode – toen alles vager werd…
(daarvoor heeft ze tal van perioden gehad, misschien toon ik daar nog eens iets van)
… en ze eindigt met een schilderij dat terug lijkt te gaan naar dat moment….
en misschien komt er toch nog meer, je weet het niet…
Wat mooi het werk en het gedicht passen zo goed bij elkaar
en ‘says it all’
en wat bijzonder dat je dit op het internet hebt gezet
het spijt mij heel erg van je moeder
dankje Gwendolyn