Genius Loci – 1

Woorden schieten tekort en foto’s heb ik nauwelijks gemaakt, want het wil ook niet op de foto.
Het is de stilte, de ruimte, de traagheid van een mier die een dode thuisbrengt.

Om nou eindelijk toch maar wat te vertellen begin ik met de temperatuur van ons huisje. Alsof je een grot ingaat, 5 graden Celsius, zowel in de zomer als in de winter, wat wel zal komen door de Duitse manier van isoleren: niet binnen maar buiten, waardoor de binnentemperatuur zo’n beetje constant is als je er lang niet stookt. Als je wel stookt, duurt het ongeveer drie dagen voor de muren van het huis opgewarmd zijn en dan moet je zorgen dat je bijtijds je kachel uitdoet, anders kook je gaar. Wij stoken in een houtkachel met zo’n dikke mantel van natuursteen en die blijft wel acht uur warmte afgeven en dan hebben we de schoorsteen ook nog en die is natuurlijk ook van steen, waardoor de slaapkamer om te stikken zo heet wordt. Dus wij stoken ‘s ochtends, laten hem uitgaan en ‘s avonds nog een keer indien nodig. Je lichaam went ongelooflijk snel aan kou en als je veel buiten bent, vergeten we vaak de kachel aan te doen als het 17 graden is. Het aparte van houtvuur is dat het net zonnewarmte is, van die levende warmte die veel langer in je lichaam blijft hangen, ook als de bron weg is. Wij stoken gedeeltelijk van eigen bomen, vooral takken, die blijken meer en langer warmte te geven dan hout van de stam; de structuur van een tak is dichter, bijna hardhout.
Dat ik zulke dingen opmerk, is wat daar gebeurt en wat mij vervult van onmetelijkheid die niet te beschrijven is.

Eraan vooraf gaan 750 km oostwaarts, waarbij het monotone geraas van de auto mij in een halfslaap brengt die wat mij betreft de beste brug vormt tussen oost en west. Het brengt een ander zicht op mijn eigen leven teweeg, alsof ik vlieg en lijnen en structuren zie die ik herken in de kunst van Hundertwasser.
In de tussenruimte neem ik afstand van de ene kant, wat gepaard gaat met heimwee, deernis, dankbaarheid en meer van dat moois – daar doe ik meer dan 700 km over.
Zodra mijn blik de bergen kruist, de laatste 30 km, daal ik in en begint de verbinding met de genius loci van het Fichtelgebergte, een van de oudste bergketens in Europa, ruig, stil en wild.

Wij wonen daar tien tot twaalf weken per jaar in een boshuis dat steeds mooier wordt, omdat onze handen er vanzelf de mouwen uitgaan. Die van Kees hebben ditmaal een trap van 14 (hoge) treden in de berghelling gemaakt…

… en die van mij zijn toch zo leuk in de weer geweest! Dat vertel ik later. Ze begonnen met wieden, ik schat dat ze zo’n 20.000 zaailingen van lariks en beuk hebben uitgetrokken. Tot mijn geluk leerden mijn handen net ietsje sneller dan de voetjes van de bomen groeien konden. De truc is dat je niet meteen een plantje moet uittrekken, dan blijven de voetjes achter, je moet eerst zachtjes wiegen en als de voetjes meedansen trek je het geheel eruit, ook bij paardenbloem, distel, brandnetel en andere lastpakken.
Die 20.000 is een ruwe schatting, ik heb ze niet geteld hoor, maar op een keer dacht ik dat er tien zaailingen rond ons kersverse appelboompje stonden en dat bleken er 38 te zijn op een stukje zo groot als twee handen. Onze helling is 5000 vierkante meter waar we een zigzaggend pad doorheen gemaakt hebben met grit, helaas, jammer dan, zonder er anti-worteldoek onder te leggen… Dat pad maken we elke keer onkruid vrij en dit jaar stonden er voor het eerst oneindig veel zaailingen, wellicht door de zachte winter. Vloeken helpt niet en al doende ontdek je dat je pas echt iets leert van je stomste fouten, dus kun je er net zo goed dankbaar voor zijn.

Het opmerkelijke daar is ons plezier in alles, niet het plezier dat je maken kunt, dat luidruchtige, dijenkletsende plezier van jongens onder mekaar. Je zit daar op je hurken plantje voor plantje uit te trekken en een mateloos gevoel overkomt je, samengesmolten met handen die wandelen door een onmetelijke bos. Je hartklop gaat over in de hartklop van de natuur.

Een valk schreeuwt ergens in het luchtruim. De roep cirkelt boven je en landt in de top van een nabijstaande spar. Aanvankelijk denk ik nog dat er een valkennest in de top zit. Dat het vrouwtje bij de jongen zit en dat vader met muizen aan komt vliegen. Dat leid ik af van de kreten die volgen op de landing. Er is geen nest te zien, geen valk ook.
‘s Middags weerklinkt dezelfde schreeuw als ik ben uitgeschreven en ons huisje uitga, want dat doe ik tussen het wieden door. Het is ongelooflijk hoe goed gedachten opschieten als je eerst gewied hebt.
Ik volg de schreeuw van de valk en zie hem cirkelen rond de top waarin een vrouwtje zit en dan zie ik wat ze doen. Niks voeden van jongen, er zijn helemaal geen jongen, die moeten nog verwekt worden en daar ben ik getuige van. Hij landt bovenop haar, schudt zich vijf keer uit, stijgt op, omcirkelt haar met luide kreet en landt nogmaals op de vrouw, waarop hij zich nogmaals vijf keer uitschudt en dan is het uit en zweeft hij weg.
Dit schouwspel herhaalt zich dagelijks, eenmaal ‘s ochtends en eenmaal ‘s middags. Kennelijk hebben wij de wiptop naast ons huis.
Van een nest heb ik geen spoor gezien, daarvoor moet ik waarschijnlijk nog een jaar geduld oefenen. Maar één foto van de valk is gelukt, alleen niet in de spar, maar in de boom ernaast, waar vrouw even ging bijkomen van alle opschudding.

wordt vervolgd…