De verborgen kant van Desanne van Brederode

Haar naam is me bijgebleven door een tv programma van wel tien jaar geleden, Zomerontmoetingen. De VPRO kondigde haar aan als schrijfster en theologe. Ik had in ander verband eerder van haar gehoord, in dat verband was ze een behoorlijk wilde meid. Dat is lang geleden en diep weggezakt, tot ik ergens een schijnbaar achteloos gedicht van haar lees:

Er schuilt een dichter in Désanne! Haar onderhuidse wildheid welt op in haar gedichten. Daar houd ik van. Daar wil ik meer van lezen. Op naar de bibliotheek.

Binnen is het bloedheet. Tussen de gedichten staat geen Désanne, tussen de romans ook niet, evenmin waar dan ook. Gelukkig is er een balie waar we met vragen terecht kunnen. Achter de balie zit een onberispelijk heer in lichtgrijs kostuum, haar in rechte scheiding, zichtbaar geschapen voor correcte behandeling.
Geen steekvlam krijgt hem aan het zweten.

‘Heeft u een dichtbundel van Désanne van Brederode in huis?’
Ik reciteer de eerste zinnen van de focus op de ficus en de fakir.
Zoals te verwachten wordt hij hier niet warm of koud van. Onbewogen haalt hij Désanne naar zijn beeldscherm.
‘Ik zie hier dat ze een reeks indrukwekkende boeken geschreven heeft.’
‘Dat verbaast me niet. Zelfs van tien jaar geleden herinner ik me haar passie.’
‘Passie? Haar boeken gaan over filosofie en theologie.’
‘Daarom wil ik graag haar gedichten lezen.’
‘Is dat het enige dat u van haar wilt lezen?’
‘Dat weet ik niet. Maar door dat gedicht van de focus op de ficus ben ik benieuwd naar de andere kant van Désanne, die zich uit in verdichte vorm.’

De ogen van de bibliothecaris gaan terug naar het scherm en blijven halverwege hangen, waarbij zijn wenkbrauwen iets omhoog gaan.
‘Hier vind ik misschien iets van uw gading.’
‘Echt? Ik kon niets vinden en ik heb overal gekeken behalve in de geloofskast. Is het een theologische verhandeling?’
Zijn ogen gaan terug naar het scherm.
‘Nee.’
Erg mededeelzaam is hij niet.
‘Hoe heet dat boek?’
‘Zin het staat bij de zet van zin.’

Ik kan zijn zin niet volgen en buig over de balie om het beeldscherm te bekijken. Mijn lijfelijke nabijheid doet hem deinzen.
‘Niet hier, in in in de bbboekenkast.’
Mijn moeder stotterde als kind, van haar weet ik hoe akelig dat is, helemaal als mensen er zogenaamd inlevend op reageren. Dat doe ik niet. Ik knik naar het scherm.
‘Staat daar waar het over gaat? Dan lees ik dat even.’
Een vraag die pareltjes trekt uit het voorhoofd dat daarnet nog zo koel was. Hij zwijgt tot hij spreekt.

‘Het is geschreven door meerdere vrouwen. Daarom staat het bij de titel, de zet van zin.’
Nu hij niet meer stottert, komt mijn volgende vraag vlot boven.
‘Wat voor verhalen zijn het?’
‘Hier staat eh… ik lees hier eh… er staat eh.’

Je moet een stotteraar de zin waar hij mee bezig is niet afpakken en ook niet de zin die nog komen moet. In diep zwijgen leg ik al mijn kalmte in mijn uitstraling; toe maar, je kunt het, ik heb alle tijd, we zijn allemaal mensen met gebreken en dat is goed.
Ineens neemt hij een hap adem waar een walvis de diepzee mee in kan. Trossen los, daar komen de zinnen!
‘Zin niet correcte erotische verhalen van vrouwen kan niet uitgeleend zijn omdat die uit de collectie is en dus niet bij de zet van zin staat maar vervangen door zomerzin die ook niet bij de zet van zomerzin staat want die is niet thuis.’
Zijn we de wilde kant van Désanne op het spoor, is die weg.

Thuis zoek ik naar het filmpje van tien jaar geleden. Ook weg.
Wat ik vind is een recent filmpje dat begint met Désannes visie op haar schrijverschap.
Dat is wat ik ècht zocht maar niet wist dat het er was.

http://www.npo.nl/gesprek-met-desanne-van-brederode/16-06-2014/POMS_EO_557553