Een vuurproef kan zomaar uit de lucht vallen. Voor Femke Halsema was dat bij Jinek, die haar het mes op de keel zette en het vuur aan de schenen legde vanwege Femkes beslissing de pro Palestijnse demonstratie door te laten gaan op de dag van de herdenking van de Joodse slachtoffers.
Bij mij zorgde Joost voor mijn vuurproef. Ik was 23 en stond voor het eerst als juf voor de klas. De eerste dag was ik verbaasd dat de kinderen niet op hun stoeltjes bleven zitten. Tijdens mijn stages zorgde de aanwezigheid van de klassenleerkracht voor de orde. Nu was ik zelf de leerkracht en dat was wennen. Mijn stem is hoog en helder waardoor ik zonder microfoon verstaanbaar ben in een zaal, maar niet uitkom boven rennende, roepende kinderen. Al gauw nam ik mijn toevlucht tot improviseren, sloop door de klas en ving onzichtbare geheimen uit de lucht, waarop de kinderen stil werden en ik fluisterend een verhaaltje verzon. Ik kreeg mijn klas in de hand, behalve Joost, een watervlug kereltje dat elke blik ontweek en ook zijn ouders tot wanhoop dreef. Het ergste was nog dat hij dagelijks in de verwarmingspijp klom en houd je klas dan maar eens in het gareel. Ik was niet door de wol geverfd zoals Femke, ik moest nog door alle wasprogramma’s heen. Ik moest iets doen. Maar wat.
Met hoorbare tred liep ik naar de verwarmingspijp waar Joost in hing met zijn grote grijns om de mond. Wie doet me wat? Daar stond ik onder de pijp, de klas ademloos wat juffie ging doen. In de flits van een seconde kreeg ik een ingeving, een wonderlijk, nieuw gevoel rechtte mijn rug.
‘Joost! Jij wilt in de verwarmingspijp? Prima. Maar waag het niet eruit te komen!’
Als een boegbeeld van rust en dreiging bleef ik onder de pijp staan en begon zogenaamd onverstoorbaar mijn les.
De lol was eraf, Joost wilde de pijp uit. Ik keek naar de kleine sprinkhaan in zijn korte broek, zijn ondeugende grijns nog om de mond. De strijd was niet beslist.
‘Jij wilde in die pijp, dan blijf je daar!’
Ik wist niet of de pijp het zou houden, of Joost zou vallen, of ik hem op moest vangen. Een mentor had me weggesleurd. Berispt. Er was geen mentor. Ik moest voor mezelf staan en bleef staan. Joost vocht voor zijn lijfsbehoud. Ik had mijn eigen strijd. De grijns verdween. Met een klein stemmetje zei hij dat hij moe werd en eruit wilde. Ik deed er wellicht ten overvloede een schepje bovenop: ‘Ik ben nog lang niet moe.’
Ik zag de witte knokkels, het witte snoetje. Plotseling keek hij me aan, voor het eerst. Hij had felblauwe ogen en die ogen vroegen om leiding, niet die van de verwarmingspijp, mijn leiding. Dat voelde ik. En ik nam de leiding, voor het eerst bewust van mijn kracht en verantwoordelijkheid.
‘Kom er nu maar uit.’
We hadden ineens een band, een vertrouwensband. Ik hoefde hem nooit meer terecht te wijzen. Joost werd een geweldige leerling.
Dit speelde zich af in de tijd dat ik met Jaant Loos in Villandry woonde, een prachtig gebouw in de bossen van Nijmegen, waarin ook de school gevestigd was.
Het was een Vrijeschool die net gestart was met twee klassen. Ik kreeg de eerste, ofwel groep drie. Jaant had de gecombineerde klas2/3, ofwel groep 4/5. Het gebouw was zo groot dat Jaant en ik ook in de school woonden. Zij was mijn huisgenoot, collega, mentor, voorbeeld en leraar, ofwel mijn alles.
Die avond zei Jaant onder het koken dat het haar was opgevallen dat het de hele dag zo stil was in mijn klas. Ze keek me aan met haar diepe ogen. Ik kromp tot een erwt. Ik moest bekennen dat ik onverantwoordelijk gehandeld had. Schoorvoetend kwam het eruit.
Tot mijn opluchting schoot Jaant in de lach, de pollepel in de hand. Empatisch als ze was, kwam ze gelijk met een ervaring waar zij zich uit moest redden.
‘Zo had ik een meisje in groep 10 die rondbazuinde dat een leraar haar gezoend had. De situatie werd onhoudbaar. Ten einde raad riep ik hem in mijn klas en vroeg toen nogmaals of hij haar gezoend had. Tot mijn ontsteltenis zei ze ‘ja’. Ik wist niets beters dan het hem ook te vragen. Hij zei ‘nee’. Ik voelde me zoals jij vandaag met Joost. Plotsklaps kreeg ik een ingeving: ‘Dan heb jij iets gekregen dat niet voor jou bedoeld was. Geef het terug. NU!’ Daarmee was het over en uit.’
Als ik uitgelachen ben, knikt ze me toe.
‘Als mens moet je leren handelen vanuit je ik. Er komen telkens onverwachte situaties waarin tegenwoordigheid van geest gevraagd wordt, je gaat in de loop van je leven van vuurproef naar vuurproef. Dit was een echte vuurproef en je geest was erbij.’
Ik ben benieuwd of jullie zulke momenten hebben meegemaakt en kijk uit naar jullie ervaringen.
Als je meer wilt lezen over Jaant Loos en haar lessen aan mij:
https://annevellinga.nl/2022/01/05/mijn-leraar/
De vuurproef van Halsema kun je hier zien:
https://npo.nl/start/serie/eva/seizoen-1/eva_31/afspelen
11 reacties
Leuk 😊
Ha broertje, leuk dat je het gelezen hebt!
Geweldig stuk Anne!
Jinek ging af als een gieter. Ik vind haar sowieso irritant. Ze laat mensen niet uitpraten en vult het wel voor de gast in.
Mijn eigen ervaring:
Als 16 jarige leidde ik een groep kinderen van 6 tot 12 jaar op de zondagschool. Eigenlijk veel te jong, maar de dominee gaf me zijn vertrouwen en daar stond ik dan.
Het ging best wel goed, maar Jan een snotaapie van 7 was een enorme stoorzender. Altijd klieren en daardoor je les verstoren. De hele week liep ik te piekeren hoe ik hem moest aanpakken, zodat de lessen gezelliger zouden gaan worden.
Na een paar weken besloot ik bij in de ingang van de kerk te gaan staan in de hoop dat het geen zootje zou worden voorin, terwijl ik op Jan wachtte.
Gelukkig was hij vroeg: ik begroette hem enthousiast , vroeg iets leuks en hij gaf tot mijn verbazing met een glimlach een normaal antwoord. Ik gaf hem een aai over z’n bol en zei dat hij zijn plaats mocht opzoeken.
Ik bleef bij de deur staan en zag Jan op een normale manier op zijn gaan zitten.
Het duurde best nog wel even eer iedereen binnen was, en het bleef rustig.
Ik liep naar voren, zei dat het fijn was iedereen te zien en begon met m’n les.
Met Jan nooit geen problemen meer gehad, ergo we werden de beste maatjes!
Fijn dat je ons meeneemt in je ervaring, Corry. Hoe een zo’n kind ons uitdaagt! Mooi hoe je daarmee rondliep en op het goede idee kwam. Jaant zou zeggen dat je de geest kreeg. En het werkte. Dankjewel voor je verhaal.
Ja inderdaad de geest krijgen!
Ook weer zo’n uitdrukking die aan het verdwijnen is!
Jeetje Anne, volgens mij kan ik me dit nog herinneren. Ik kwam pas in de tweede in jouw klas dus ik weet niet zeker of het klopt. Ik zie die dikke verwarmingsbuizen nog voor me.
Jaren later ben ik ook het onderwijs in gegaan met jou als lichtend voorbeeld. Mijn vuurproef kwam in 1994. Het schooljaar was een week of 6 oud toen ik met mijn eerste klas van de Morgenster in Boxmeer een wandeling naar de Maas maakte. Het was een mooie herfstachtige dag in Michaelstijd en de stemming was opperbest. Onderweg vonden we kastanjes en zongen liedjes. ‘Sint Joris was een dappere held, oh Michael’.
Het pad tussen de Maasheggen volgend bereikten we de rivier die een beetje buiten haar oevers was getreden. Het meestal gestaag stromende water zag er vandaag woest uit. We vervolgden onze weg stroomopwaarts, richting Sambeek. Het pad was zompig maar gelukkig hadden we laarzen aan. Toen ik omkeek zag ik dat het pad waarover we gekomen waren, was opgeslokt door het water. De rivier had haar hoogste punt kennelijk nog niet bereikt en in rap tempo nam het water land in bezit. Daar stond ik met mijn 25 eerste klassers om me heen en links van ons die rivier die vandaag zo boosaardig was. Ik moest snel denken: verder lopen was geen optie. De eerstvolgende afslag was kilometers verderop en voor we daar zouden aankomen, had de rivier ons al ingehaald. We moesten terug en wel heel snel. En het moest lijken of dat heel gewoon was dat we door snelstromend water terugliepen. Want mijn klas mocht mijn paniek niet voelen. ‘Weten jullie nog dat ik jullie vertelde van die dappere ridder Joris? Op een dag streed hij niet met de draak maar met een woeste rivier.’ Ik vertelde over de moed die daarvoor nodig was terwijl ik met mijn klas terug liep naar de plek waar eerder het pad was en waar nu water stond. Het water kwam al over de rand van onze laarzen. Doordat het pad wat was uitgesleten, stroomde daar het water het snelst landinwaarts. Een voor een tilde ik de kinderen over de stroomversnelling en vroeg ze of ze net zo dapper waren als ridder Joris.
Met bonkend hart, natte voeten en in het besef dat dit heel fout had kunnen aflopen, liep ik met mijn klas terug naar school. Om mijn heen zongen de kinderen ‘Sint Joris was een dappere held en wij zijn dat ook!”
Wat een angstaanjagende uitdaging Marieke, met 25 eerste klassertjes als kakelverse juf een waar gevaar overwinnen in het bewustzijn je kinderen vooral geen angst aan te jagen. Een ware vuurproef. Alsof de geest van Michael en de dapper Sint Joris je ter plekke bijstonden. Zo moet het gevoeld zijn. Kippenvel. Om nooit te vergeten.
Dankjewel voor je bijdrage.
Prachtige anekdotes, ook van Marieke.
Misschien herinnert zij zich nog de vuurproef die we meemaakten toen Anne’s eerste klas inmiddels opgeschoten pubers waren geworden. We hadden een geologie werkweek in de Vulkaan Eifel en een grotten tocht in België. Van de ene grotkamer naar de ander was een wormengang waar nét een puber lichaam doorheen kon wurmen. In een lange menselijke slang in het pikkedonker trokken we van de ene kamer naar de grote grotkamer waar de rest ons opwachtte. Het enige om deze vuurproef van saamhorigheid en geduld te doorstaan was een snoepje die je in geval van paniek mocht opeten. Zelden ben ik als leerkracht trotser geweest op dit jonge volkje dan toen tijdens de gezamenlijke vuurdoop.
Wat een spannende uitdaging! Het doet me denken aan het geboortekanaal, van het donker naar het licht. Ook het symbool van de overtocht naar de andere wereld met een obool in de mond voor Charon, de veerman, een snoepje in jullie geval. Een mooie vuurproef, die vraagt om moed en saamhorigheid. Dank voor je bijdrage Jos.
Geen vuurproef bijdrage van mij, maar leuk je weer eens te lezen, Anne!
Je vuurproef van vorig jaar staat me nog helder voor de geest Ellie, en zo heb je er meer overwonnen.
Dank voor je waardering.