Elke avond mijmer ik een tijdje aan het bed van mijn moeder. Ik zit wat te suffen, herinner me momenten met haar, zie haar ademen, leg mijn hand op haar, schudt haar kussen nog eens op, geef haar een nachtzoen.
Ik denk dat ze mij niet opmerkt.
‘Jij zat in mijn buik.’
Het knalt eruit. Soms heeft ze dat, maar dit is onverwacht helder. Ze heeft gemerkt dat ik het ben en weet waar ik vandaan kom. Wat gaat er toch in haar om? Ze kan het niet delen, is dagen, weken in de eenzame brabbelwereld.
‘Ja, Aal, ik zat in jouw buik en daar ben ik toch zo blij om.’
Grote glimlach verschijnt.
Grote glimlach verdwijnt.
‘Ik weet niet hoe dat moet.’
Ze zit ergens mee, kan het niet onder woorden brengen. Lange vraaggesprekken gaan niet. Door de Parkinson hebben haar hersenen mini verbindingsdraadjes. Het is een kwestie van mikken. Ik denk dat ze de dood bedoelt, maar dat kan ook mijn eigen vraag zijn. Now is the moment. Als het niet nu is, wanneer dan. Als ik het niet vraag, wie dan.
‘Bedoel je doodgaan, Aal?’
Grote glimlach verschijnt. Goed gemikt. Mijn hemel.
‘Jaaah.’
‘Moeilijk, hè Aal. ‘
‘Ja.’
‘Wil je dood?’
‘Neeeej!’
Hemeltje lief…
‘Ben je gelukkig met je leven?’
Grote glimlach.
‘Heeeeeeeeel erg. Niet te vertellen.’
‘Mmm. Ik ben ook gelukkig dat jij bij mij woont, Aal. Dat we elkaar elke dag zien. Wat er ook gebeurt.’
Dat laatste is een zin van haar. ‘Wat er ook gebeurt, bij elkaar blijven. Wat er ook gebeurt, ik houd van je. Wat er ook gebeurt, niet in de steek laten.’ Het zit er bij mij ingestanst.
‘Ik weet niet hoe dat moet.’
‘Ik ook niet. Het moet ook niet. Je bent hartstikke gezond, alles doet het, je hebt alleen Parkinson en daar ga je niet dood aan.’
‘Ik weet niet hoe dat moet.’
Jezus, hoe stel je je moeder gerust. Diezelfde Parkinson waar je niet aan dood gaat, vreet wel je hersens op, je vermogen te denken, te spreken, je uit te drukken. Nu is ze helder en dan moet ik het ijzer smeden. Haar geruststellen. Iets eenvoudigs. Iets dat ze begrijpt. Kent. Kan voelen. Dat haar bijblijft. Uhhhh….
Op zo’n moment krijg ik invallen. Waar die vandaan komen? Geen idee.
‘Aal, toen ik in je buik zat, wist ik niet hoe ik eruit moest.’
Haar oogleden beven. Ik heb haar volle aandacht. Ze probeert haar ogen te openen. Klaas Vaak is flink bezig geweest. De oogleden zitten zo vast als een verroest luik.
‘Ik wist het niet en jij wist het ook niet, Aal. Maar het is wel gelukt.’
Grote glimlach. Hoe vaak heeft ze me haar angst verteld, ze wist niet waar het kind uitkwam. Ze dacht uit de navel, dat haar buik open zou scheuren. Durfde het niet te vragen aan haar nieuwbakken man. Schreef vanuit West Kapelle naar haar zus in Groningen. De dag voor de geboorte kreeg ze antwoord van haar jongere zus die net een kind had gebaard, ‘het komt uit hetzelfde gat, waar het in gekomen is.’ Een grote geruststelling.
De pupillen gaan heen en weer onder de oogleden. Ze ziet het voor zich. De geboorte van haar eerste kind.
‘Ineens was het tijd dat ik eruit kwam, dat voelde jij en je wist wat je moest doen. Je gaf mij een duw, ik floepte een tunnel in en vloog naar het licht, regelrecht tegen de beddenplank. Papa zag dat ik een meisje was en legde me in jouw armen.’
‘Jaaaah!’
Glimlach van oor tot oor. Dat is het makkelijke zonder tanden.
‘Ik weet niet hoe het moet.’
Nee, nou weet ze het nog niet, de vraag wordt klemmend. De toon benauwd. Ze is bang. Geboorte is geen dood. Misschien ook wel, maar dan omgekeerd. Ik pak haar hand. Ze grijpt hem vast.
‘Aal, als het tijd is, dan voel je dat. Toen ik eruit moest gaf jij mij een duwtje en als het jouw tijd is, help ik jou. Ik geef jou een zetje en dan floep je door een tunnel naar het licht.’ Dat is wel erg wijd en oneindig. ‘Daar wacht iemand op jou die heel veel van jou houdt, net zoveel als jij van mij en ik van jou.’
Grote glimlach.
‘Met jou kan ik praten. Jij begrijpt mij.’
11 reacties
Lieve Anne,
dat heb je slim aangepakt. En weer ontroerend mooi geschreven.
mooi beschreven, angst voor de dood angst voor het loslaten, ik heb het vaak gezien en van dichtbij beleefd in mijn werk, het allermoeilijkste het leven loslaten in het bijzijn van eigen kinderen, meestal gebeurd het als je er even niet bent, ik heb het vaak gezien.
Er zijn geen spelregels doe wat je voelt en het is goed want het is vanuit liefde voortgekomen.
Als je geboren wordt of als je iemand geboren laat worden kan je daaraan doodgaan, maar dat is dan een bijverschijnsel van iets dat je van plan was. Zomaar doodgaan omdat dat het enige belangrijke is dat je nog moet doen, waar moet je je dan tegen afzetten om ergens te komen, hoe kan dat gebeuren zonder dat het een bijverschijnsel is? Hoe kan het een doel zijn? Ik snap zo goed, die vraag, hoe moet het. En jouw antwoord is zo ontzettend precies goed. Blij.
mooi, zacht, begripvol. inlevend…..
Een van de mooiste verhalen die ik van je las.
Later, als je een beroemd schrijfster bent, zou de documentaire over jouw leven met deze scene beginnen en eindigen.
Dat Aal het nog mee mag maken…
Lieve groet,
Nico
Gewoon ontroerend. Verder geen beschouwingen. Hans
Wat zijn jullie toch wijs en lief en inlevend en meelevend en balsem. Ik houd van jullie.
Ben blij met jullie. Hartehartelijk dank, elk woord…. <3
Ik voel me nog wel eens klote, maar als je zo over je moeder leest, ben je trots ondanks tranen. Het mooiste is natuurlijk dat je zusje dat dan zo op weet te schrijven.
ach broer, dat ik jou hier toch zo lief lees…..knuffel van je zusje
Ontroerend.
Marco,
Wat moedig van dat klote voelen te laten weten. En wat ontroerend verwoordt:” trots ondanks tranen.”
Anne, dat je zo’n geluk kunt brengen voor je moeder dat ze nog geen zin heeft om te gaan en ondanks haar parkinson toch het leven nog fijn vindt is iets zo unieks dat ik het ook een verfilming waard vind over een aantal jaren. Zo mooi.