Leven na de dood

Is er leven na de dood? De dagen gaan door, de zon, wind, kou, verkeer. Mijn lichaam gaat door, hart, nieren, longen, maag en darm. De poezen miauwen door, ze willen eten. De eenden kwaken door. Waar blijft het brood. Alles gaat door. Het voelt anders. John is er niet meer. Toen ik zes was wou ik met hem trouwen. Dan was mijn man nu dood.

Om 9 uur komt mijn vriendin me halen. We gaan vandaag naar Karen van Deuren, spelen met kleur geinspireerd op Hundertwasser, heerlijke Hundertwasser die niet tegen rechte lijnen kon en kleur aan het leven gaf. De doodsaaie huizen van Wenen fleurde hij op met kleur rond de ramen zover de arm van de bewoners reikte. Dat willen wij ook. Onze vensters opfleuren. Zinnen verzetten. Ik heb genoeg van de dood.

Karen staat voor haar huis bellen te blazen. In de kou. Wij krijgen ook zeepsop en een blaasring. Zo staan wij Hundertwasser leven in te blazen om kwart over 9 in veel te korte autojasjes. Honderden waterbellen dansen en zweven door de straat tot ze uit elkaar spatten. Leven en dood in een zucht.  Wij dopen weer in en blazen nieuwe bellen. De  toon is gezet, we gaan door tot ijskoude vingers en tenen.

Binnen heeft Karen alles voorbereid. Links staat de keukentafel met potjes kleur en papier, kwasten en water, rechts staat de tafel met koffie en thee, warme appeltaart en slagroom. Daarbij heeft Karen een DVD aanstaan met haardvuur. Ze lacht ‘niet moeilijk doen, ideeën loslaten, gaan en genieten.’
Wat willen we nog meer.

De bel gaat. De laatste vrouw komt binnen, lijkbleek, zo bleek dat stilte valt. Wij kijken geschrokken toe hoe ze als een lappenpop zakt in de gereedstaande stoel. Karen komt snel met EHBO: koffie, taart, slagroom.
‘Ik weet niet of ik blijf schilderen. Mijn zus is van het weekend overleden.’
Koudvuur knettert van het scherm.
‘Het is zoveel, zo veelteveel teveel. Mijn broer heeft ook net de uitslag binnen. Agressieve kanker en het is niet bekend of het behandelbaar is.’
Een lepeltje tikt tegen een schoteltje.
‘Ik ben moe en verward, te moe om te praten, te zitten, te liggen.’ Ze kijkt op van haar schoot. ‘Het was ook nog Sinterklaas met de kinderen en toen vergat ik mijn zus even….’
Donkerbonte kleuren van verdriet, verwarring, schuldgevoel, leegte, machteloosheid en verlangen vullen de ruimte, maken kontakt met mijn ziel. Wat ik achter me wilde laten, neem ik in de mond.
‘Een goede vriend van mij is net overleden. We hebben hem gisteren herdacht.’
De aandacht verplaatst zich van haar-die-alles-teveel-is naar haar-die-haar-hart-mag-luchten. Onverwacht word ik omringd door een schaal van aandacht, reikend naar iets dat rouw overstemt. In de schaal van openharten neem ik de praatstok aan en kruip in de huid.

De moeder van John was niet bij de herdenking. Ik wilde zo graag even bij haar zijn, haar voelen. Ik was er ook bang voor.
De weg naar haar flatje was opgebroken aan weerskanten, geen auto kon erdoor. Ik liep naar de flat, terwijl Kees een parkeerplek zocht. Ik zag haar naam, haar nummer, haar bel. Mijn vinger aarzelde voor het witte knopje. Iemand kwam de flat uit, zonder bel was ik binnen. Hal door, trap op, anger gang, haar huis. De gordijnen waren dicht. De zachte voetstap van Kees stond stil achter mij. Ik belde aan. Geen gerucht.

Misschien sliep ze. Misschien was ze weg. Misschien hield ze zich stil.
‘Wie is daar?’ Een beverige stem, die ik uit duizenden herken.
‘Anneke…’ mijn naam uit de tijd toen John nog Sjonneke was.
‘Anneke?’ Ik hoor de klank van verleden, muziek in mijn oren, klarinet en trompet, vakanties met bruggen en ravijnen, bloedende voeten op rotsige bodem, de geur van gebakken eitjes in Blue Band.

Eindelijk heeft ze de sleutel van het haakje, in het slot, omgedraaid, een klein en dapper wijffie van 92, de moeder van Sjonneke van Buren, tante Rijntje, de engel uit mijn kindertijd. Ze slaat haar armen om mijn navel, maakt zich los, bruusk, en loopt door de gang naar de kamer naar de bank waar ze dwars op gaat zitten, de benen languit erop. Aan haar voeteneind staat een grote leunstoel, waarin een ander oud vrouwtje weggekropen zit.
‘Dat is mijn vriendin, ze is ook 92 en ze heeft hetzelfde meegemaakt. Ze weet precies wat ik meemaak. Ze is de hele dag bij me geweest. Zonder haar had ik het niet gered…’

Haar wijze grijze hartsvriendin glimlacht weemoedig en knikt geruststellend. Ik kniel naast de bank, naast Rijntje van Buren, moeder van John. Ik sla mijn arm om haar broze schouder.
‘Ik ben van de week al twee keer in mekaar gezakt. Ik dacht als ik er bij ben, zak ik in elkaar en kom nooit meer overeind…’
Vragen spatten uit de ogen van de moeder.
‘Hoe was het? Hebben ze nog geklapt voor John?’
Verdriet laat zich zachtjes overstemmen door verhalen over goede afloop van onvermijdelijke dingen die gebeuren moeten. Ik verhaal de mooie beelden van John, hoe helder zijn stem van het doek weerklonk, hoe ontroerend en liefdevol, troostend en schrijnend.
De volgende hartekreet zoekt de uitgang.
‘Kwam Kilke er goed uit? Ze wou vragen om een laatste applaus voor John…’
‘Kilke deed het geweldig. Ze ging staan en we barstten los in applaus ….’

Alles is gezegd, alles is gedaan, alles is volbracht naar de wens van John. De tranen komen los, bij haar, bij mij, het moment van omslag, het moment dat de handschoen binnenstebuiten wordt gekeerd.
Rijntjes handen gaan naar haar hart, en met de handen op haar hart drogen de tranen.
‘John heeft mij overal naartoe gesleept, al zijn optredens droeg hij mij, nu draag ik hem, hij is niet weg, John is hier…’

Ik ben terug bij vrouwen onder elkaar. We gaan schilderen in de geest van Hundertwasser, Friedensreich Regentag Dunkelbunt Hundertwasser.
Karen loodst ons naar haar keuken, loodst ons naar het spoor van Hundertwasser, de lijn die nooit recht is, maar stroomt en buigt en golft tot bomen, huizen, gezichten, spiralen, landschappen, de levendige wereld die ons omringt en in ons zit. We laten onze levenslijnen stromen over ons papier, zachtjes maar zeker fleuren we op in onze tweede huid.
Ik droom langs draden van leven en dood de grens waar sprookjes huizen.

Als je de eerste lessen over Hundertwasser wilt lezen:

https://annevellinga.nl/2012/10/09/hundertwasser/
https://annevellinga.nl/2012/07/12/hundertwasser-kandinsky/

Als je meer over John van Buren wilt lezen:
https://annevellinga.nl/2012/12/10/laatste-applaus-voor-john-van-buren/