Groninger Hoogeland

Met Groningen heb ik een onzichtbare band, als een navelstreng die nooit verbreekt al is hij doorgeknipt. Ik ben geboren in West Kapelle, uit een moeder met heimwee naar dit onbereikbare land, geen telefoon, geen e-mail en geen facebook, alleen de zee, ach wat had zij heimwee naar haar geboortegrond.
Op mijn verjaardag trok de band en dus trokken man en vrouw drie dagen naar het Groninger Hoogeland om daar een tuinroute te volgen. Ons slaapadres was in Nieuweschans, waar Moeke, mijn moeders moeder is geboren op een boot, zij was er bruggendraaister. De brug is er nog, mijn overgrootmoeder niet meer, maar wel de verhalen uit mijn kindertijd waarmee mijn moeder haar heimwee verdreef.
Ik heb wat met dat Hoogeland, de streek ten noorden van het Reitdiep en het Damsterdiep, of liever Ruitdeup en Damsterdeup. Het Hoogeland verwijst naar de relatief hoge ligging van de grond, veroorzaakt door de aanslibbing van de zee. De eerste keer dat ik mijn opa, Jan Kolman, zag, ik was 5 of 6, vertelde hij van het aangroeien van Groningen. Ik begreep niets van zijn knauwerige woorden, maar gelukkig vertelde hij dezelfde mop elk jaar dat we kwamen weer: het land van de boeren op het Hoogeland groeide almaar aan. Toen kwam God. De herenboer vroeg aan God van wie dat nieuwe land was. God zei ‘van u’. De herenboer zei ‘van mien land of”. (van mijn land af).
Jan Kolman was trots op Groningen, maar de hebzuchtige mentaliteit van de herenboeren die hun eigen landarbeiders afknepen en knechtten in dit Hoogeland met zijn vruchtbare zeeklei zat hem hoog. Mensen mogen niet worden uitgebuit. Op zijn motorfiets werd hij de gevreesde tegenstander van deze herenboeren, de befaamde stakingsleider. Als Jan Kolman op zijn motor langsreed en de arm opstak, legden de landarbeiders het werk neer, land na land na land, tot heel het hoge noorden plat lag en aan de looneis tegemoetgekomen werd.
Als ik daar ben en de uitgestrekte landerijen zie, spant de onzichtbare band en stroom ik vol verleden voor een onzegbaar moment. Bij mijn moeder gebeurde hetzelfde toen wij daar liepen, het Pieterpad en het Grenslandpad. Nu ze niet meer lopen kan, doen de liedjes van Ede Staal hetzelfde, de einder en het einde.

Alle Groninger tuinen die we bezoeken zijn doordrenkt met liefde en oerkracht zoals tuinen van echte tuinliefhebbers betaamt. Daar heb je de dame met de diepe kuil als tuin, overal planten en slingerpaadjes, zodat je je in de sprookjestuin van Vrouw Holle waant.
Of de tuin van Jan Wilde een Tuin, een tuin van vele hectaren, volledig beplant met woekers die zijn tuin tot wilde oase maken, krioelend rond een enorme vijver met omringende wal en tuinafval gedrapeerd over de hekken, composterend zonder te stinken, met Jan Wildeman als behoeder van alles wat groeit en bloeit, en vergeet de padden en kikkers en vissen en vogels en insecten niet. De bezoeker van de tuin is geen toeschouwer, maar deelgenoot. Slingerend over de paadjes voel je je al snel één met de planten die je mag aanraken en besnuffelen. Om elke hoek wacht een nieuwe verrassing: een andere sfeer,een verrassende kleur of een vreemde geur. En hier en daar een verscholen of juist heel opvallend kunstwerk. In de tuin staan een aantal banken, waar je uren kunt toeven. 
In veel tuinen completeren beelden de atmosfeer, blikvangers gehouwen uit steen, hardgebakken keramiek, metaal en glas, natuur en mens vervlochten.
En dan naderen we de Aylsumaheerd, vanaf de achterkant, een boerenerf met twee machtige kapschuren, en op dat erf een reusachtig, ruig roestbeeld naast een bult ruige mest. Waar zijn we beland? Naast een van de groene deuren hangt een bord dat opheldering verschaft. (klik op de foto om alles te lezen)

Deuren hebben altijd al aantrekkingskracht op mij gehad, de werelden die je erachter vermoedt, doen mijn hart bonzen. Waar we de koeiengang verwachten, is een open galerie. Geen loeiende koeien, maar bloeiende schilderijen van kunstenaars die door het museum ten onrechte over het hoofd zijn gezien, zoals de galeriehoudster vertelt…..

Morgen verder…..

Zie alvast de tuin van Jan: www.janwildeeentuin.blogspot.com