Auteur & kunstenaar

Wir haben es nicht gewusst

wir haben es nicht gewusst
~ de verschrikking ~ Ali Kolman, mijn moeder

‘Wir haben es nicht gewusst’, niet? Wieso nicht? Hoe konden de Duitsers zo stom zijn Hitler de macht te geven. Decennia lang dachten wij dat alle Duitsers moffen waren, gewetenloos, dom en slecht en fietsendieven. ‘Gib mir mein Fahrrad zurück’.
Misschien krijgen we van binnenuit het antwoord nu we hetzelfde meemaken in Nederland, een volk in verwarring. Je ziet het pas als je het doorhebt.

Een tijdje geleden hadden wij de buren van ons berghuisje in Duitsland op bezoek. We woonden toen in Noordholland en het regende. Wat moet je met een wat ouder Duits echtpaar in de regen? De hele dag in huis is niks. Kees kwam op het idee een tochtje naar Den Helder te maken. Onderweg leefde hij zijn liefde en kennis van de waterhuishouding volledig uit.

Onder zijn enthousiasmerende leiding bewonderen we het Hollandse polderlandschap in de regen en zien we sloten die hoger liggen dan het land. Bij Den Helder stappen we uit in de miezerende regen om de grijze zee in ogenschouw te nemen. Kees wijst naar Texel en een nieuwe eiland dat aan de horizon schemert, de Razende Bol, een wandelend eiland dat broedplaats is van zeehonden en zeevogels.
Het is nog te vroeg om naar huis te gaan en het regent ook nog steeds. Achter ons staat Fort Kijkduin met zijn beroemde zeeaquarium. Een uitkomst, want onze Duitse buurman is vol van zijn tijd dat hij hier op makreel viste.

Het Fort staat erbij zoals een fort hoort te zijn, dikke muren en flinke torens. Om bij het zeeaquarium te komen, moet je langs Napoleon. Die heeft hier een gewelfkelder vol informatie. Napoleon vond Den Helder het Gibraltar van het Noorden, een strategische plek dus. Weten we dat ook weer. Onbekommerd stappen we het volgende onderaardse gewelf binnen.

Staan we ineens middenin de tweede wereldoorlog. En dat met onze nieuwbakken Duitse vrienden. Overal hangen vergeelde kranten met dreiging en dood; foto’s van Mussert, Hitler en Seisinquart, bijgenaamd zes-en-een-kwart vanwege zijn naam en manke poot. Vreselijke beelden van Den Helder in oorlogstijd. Alles kapot gebombardeerd.

Dat ik hier terecht moet komen met onze Duitse buren. Dat wil je niet. Maar je bent er. Met hen. Zij weten ook niet wat ze ermee aan moeten.
Het vervelende is dat de oorlog niet te ontlopen is in Fort Kijkduin: hongerwinter, doden, slachtoffers, uniformen, hakenkruisen, bommen en kanonnen. Je ziet niks dan Duitsers, of zoals mijn moeder hen noemde ‘Moffertjes’.

Mijn Duitse buurvrouw voelt zich steeds unheimischer. Ik ook. Onbeholpen sla ik een arm om haar heen. Zij komt los:
,,Schrecklich! Aber… aanvankelijk had niemand door wie Hitler echt was. Amper een kwart van de mensen had op hem gestemd, maar toen namen die bruinhemden het al over met hun gebral. Bij ons in het Fichtelgebirge had nauwelijks iemand een krant of een radio. De mensen in ons dorpje waren straatarm en hoorden in de verte iets van een man die nieuwe wegen beloofde en nieuwe fabrieken met werk voor veel mensen. Dat gaf aanvankelijk hoop om uit de crisis te komen.’’

Wat zij zich herinnert van vroeger, een volk in verwarring dat hoopt op de verlosser, maken wij nu mee. En wij hebben kranten en radio’s en meer. Wij horen glashelder wat glashard gezegd wordt: ‘een blank Europa dat gezuiverd moet worden’.

Waltraud gaat verder: ,,Uit het niets kwamen mensen in uniform in ons Fichtelgebirge. Angstaanjagend hoe ze door ons dorpje denderden. Ze marcheerden op hun klakkende laarzen naar de armoedigste huisjes, ook de hutten diep verscholen in het woud. Mijn vader was houthakker en had vijf kinderen. Hij was tevreden, al hadden we niks. En toen moest hij plotseling meekomen, net als onze buurman die een paar varkentjes hield en de andere buurman die timmerman was. Allemaal moesten ze meekomen, de oorlog in. Dat werd toen pas langzaam duidelijk. Weigeren kon niet, dan werd je doodgeschoten.’’

Al schrijvend merk ik dat dit een kritische gedachte is over de verkiezingen. Je weet wat populisten met kritische gedachten doen. Baudet, Trump, Poetin, Erdogan en meer van deze lieden bestempelen dit onmiddellijk tot leugen. Een volgende stap is het opsluiten van de leugenaars.

Deel dit bericht:

Eva Terra Incognita

Eva Terra Incognita
Te bestellen bij de boekhandel

Sophie - Genius Loci

Sophie - Genius Loci
Te bestellen bij de boekhandel

36 reacties

  1. O Anne, uit mijn hart gegrepen! De geschiedenis herhaalt zich.

    Ik had als klein meisje een Duitse buurvrouw, die mij Malainke noemde. Wij keken naar de NDR. En toch … De vooroordelen over ‘de mof’ (zoals mijn vader bleef zeggen, zelfs later met een Duitse kleindochter).
    Mijn nicht woont al 45 jaar in Duitsland en zij en ik zijn erg close. Haar vrienden leerden mij over de schaamte want ieders vader was betrokken bij de oorlog. Alles begint en eindigt met de oorlog. Terwijl mensen daar ook leden. Haar kinderen hebben mij meer over de geschiedenis van Duitsland geleerd, over de verpulverde trots van een natie die graag weer met rechte rug wil staan en dat vanwege één man en één groepering niet kon en nog moeilijk kan.

    En hier staan wij, schaamtevol om wat er hier gebeurt. Het populisme dat hoogtij viert. Een slavernijverleden dat niet erkend wordt. Polarisatie die meer en meer toeneemt.
    Terwijl in Kreuzberg in Berlijn al zoveel jaren ‘Turken’ wonen, waar het heel normaal is. Een bruisende wijk vol creatieve mensen die vreedzaam samenleven en Döner eten.

    Het gaat overal mis, maar deze week was wel heel erg. Ik ben vreselijk geschrokken dat de elitaire bralkous wiens naam ik niet noem – zoals ik dat bij geen enkele van die populisten doe – de haat verder aanwakkert, de mensen tegen elkaar opzet. Het wordt grimmig, ook hier. En inderdaad, de leider schreeuwt over zuivering.
    Zorgwekkend en beangstigend.

  2. Oh Anne, wat een glasheldere weergave van wat nu gaande is in mooie bewoording, zoals jij dat kan. Ik zou het graag willen delen. mag dat? Liefs.

  3. Zo’n vaart zal het nog niet lopen (laatste zin), maar ik deel je gedachten. ‘Baudet heeft maar 20% gehaald’. Nou en, Hitler behaalde ook nooit de meerderheid van de stemmen tijdens (toen nog) vrije verkiezingen. Dat de geschiedenis zich dit keer niet moge herhalen.

    1. Dank voor je reactie Jan Willem. En het is echt waar en niet te geloven dat de Groningers in grote getale op hem gestemd hebben. Een droevig voorbeeld dat mensen op hem stemmen zonder enig idee waar hij voor staat.

  4. De geschiedenis herhaalt zich. Zoals zo vaak wordt gezegd. Maar de mens heeft niks geleerd van het verleden. Overal steken de populisten de kop op en zijn vrije mensen zo ontzettend dom om op dit soort figuren te stemmen. Ook ik ben het niet eens met het beleid zoals dat nu bevoerd wordt. Of beleid kunnen we dat wel zo noemen? Een mannetje die zijn zin doordrijft en alle draaikonten die ja en amen knikken in wiens belang eigenlijk?
    Ik heb het gevoel dat de angst bij de weldenkende regeert. Overstemd door twee volksmenners waar een groot aantal zich door laat beïnvloeden
    All over the world
    Helder en duidelijk Anne

    1. Ook ik vind het onbegrijpelijk dat het kabinet niet met een forse injectie is gekomen voor de koopkracht. Helemaal nu er in 2018 sprake was van een begrotingsoverschot. De verhoging van de energierekening hadden ze natuurlijk veel royaler moeten compenseren. Door dat niet te doen geef je een populist wel heel gemakkelijke een paar slogans, want meer is het niet.

  5. Ik was stomverbaasd over de verkiezingsuitslag.
    Even zijn immigratiebeleid daargelaten en alleen naar de klimaatdoelen kijkend: Hele hordes scholieren ging de straat op om te demonstreren, op een natte zondag werd ook door velen gedemonstreerd omdat men de maatregelen niet voldoende vonden. In mijn ogen nam iedereen z’n petje af voor de demonstranten en dan dit resultaat met de verkiezingen.
    Verder is de man “eng”, Trump in het klein. Of hij hier echt iets van de grond gaat krijgen betwijfel ik, maar ja dat dacht men in de jaren ’30 van de vorige eeuw ook. Het blijft een zorgwekkende ontwikkeling.

    1. In wezen maakt het niet zoveel uit of het klimaat verandert door de mens of niet; feit is dat wij de boel enorm versnellen en er ook snel iets aan moeten doen, anders loopt een groot deel van Nederland onder, je bent nergens zo kwetsbaar als in een delta en moet iedereen verhuizen naar het oosten.
      Daarbij raken de fossiele brandstoffen op en hebben we daarvoor een alternatief nodig. Kernenergie geeft afval dat tienduizenden jaren onhandelbaar is, buiten het gevaar van ongelukken met kerncentrales waardoor in één klap hele provincies onbewoonbaar worden. (Tsjernobyl, Fukushima – zelfs der Japanners met hun hoge ontwikkeling hebben het niet in de hand).
      En zo kunnen we doorgaan 🙂

  6. Herkenbaar verhaal, regelmatig hoor ik ook de verhalen van mijn oude Duitse buurman die zijn vader nooit heeft gekend. Achtergebleven in Rusland zonder graf. Hij kan niet genoeg waarschuwen voor het populisme en snapt ook niet dat dit nu juist in Nederland gebeurd. Het raakt hun diep en ze hebben grote zorgen over ons.

    1. Dank voor je reactie Frank. Het is onbegrijpelijk dat mensen niet horen wat populisten zeggen. Hij doet keiharde fascistische en racistische uitspraken en er wordt lacherig gedaan door journalisten zelfs, dat hij ermee flirt. Schrikbarend.

  7. Ik deel je zorgen Anne. Gisteren las ik enkele gruwelijke uitspraken van zijn vertrouwelinge Annabel Nanninga. Hiervan rijzen je haren ten berge. Forumlovers wuiven deze gruwelijkheden weg met ….uit de context gerukt, fakenews etcetera….. Ik hoop dat iemand aangifte tegen deze moderne Eva Braun doet. Waarschijnlijk neemt zij zitting in de 1e Kamer. Het is onbegrijpelijk dat men deze volksverlakkers niet doorziet. Ook ben ik het met je eens dat de gevestigde orde ook de hand in eigen boezem moet steken. Na jarenlange bezuinigingen, die vaak manmoedig werd gedragen, kon er met de explosief groeiende economie geen cent extra voor de kleine man vanaf. Ik mis mijn ouderwetse PvdA! Ik hoop dat zij zich weer meer gaan bekommeren om hun doelgroep.

    1. Beste Hanny Andernach van den Bergh,
      Ik las gisteren dat deze Annabel Nanninga een vluchteling in huis heeft genomen. Zo ja, hoeveel van uw medestanders heeft dat ook gedaan?

      1. Dat geeft je nog steeds niet het recht dergelijke taal te bezigen. Ik ben trouwens bang dat die betreffende vluchteling van de regen in de drup is geraakt met de ontwikkelingshulp van mw. Nanninga.

  8. Ik zie een vergelijk met Pim Fortuyn. Ik ben links van het midden qua stemgedrag. Dat varieert dus. Ook best lang PvdA. Dit voor de duidelijkheid. Maar wat ik bedoel met vergelijkbaar met Pim Fortuyn is dat hij een held werd juist door de PvdA lijsttrekker destijds. Bij DWDD ging iedereen vreselijk tekeer en de ergste was Prem. Ik vind Maurice de Hond het goed verwoorden. Hij vergelijkt het als scheidsrechter als Ajax en Feyenoord supporters. Als hij fluit ontstaan er twee “waarheden” van het gebeurde. Het duurt te lang om het hier allemaal uit te leggen, het fimpje duurt drie minuten en ik ben het met Maurice eens.

    Maurice de Hond over Nederland na de verkiezingen http://www.dumpert.nl/mediabase/7649449/80d998ff

    1. Klopt Kees. Links van het midden is ook in mijn ogen de beste plek om positie te kiezen! ?? Misschien onze gedeelde Tielse achtergrond? ?

    2. Mooi dat je hiermee komt, Kees. Mooi dat slogans plaats beginnen te maken voor inzicht en vredelievendheid. Maurice, als scheidsrechter, ziet de noodzaak van een brug tussen twee kampen en Jacinda Ardern, als premier van Nieuw Zeeland spreekt nog rechtstreekser van hart tot hart met slechts drie woorden: ‘WE ARE ONE’.

  9. Nog even over kerncentrales. Er kan een veilige centrale gebouwd worden. Niemand tot nu toe heeft er geld voor over. Kernsplitsing met Thorium. Geen gevaarlijk afval en geen materiaal voor nucleaire bommen. Google maar eens.

  10. De Volkskrant schreef dat je niet langer om de FvD heen kunt en was in meerdere opzichten ‘kritisch positief’ in haar commentaar. En vluchten kan ook al niet meer…

    1. tegen beter weten in wil ik nog wel eens positieve veranderingen zien bij individuen, Theo, maar het is waar ‘ l’histoire se répète…’ ~ mijn vader zei het al…

  11. ´´unheimisch´´ dat woord bestaat niet in het duits, ´´unheimlich´´ wel. ´´Denkfaul´´ is ook een mooi duits, heel veel Nederlanders werden na 1945 verzetsstrijders. En heel veel Nederlanders , geboren na 1945, vertalen de huidige politieke situatie in Nederland naar de sjablonen in de tijd van historicus de Jong, de tijd waarin alles werd gereduceerd naar het GOED en KWAAD van in de Tweede Wereldoorlog.

    Ik noem het ´´denkfaul´´ Ik geef toe, je nu, in 2019, profileren als verzetsstrijdster in de Tweede Wereldoorlog, is veel makkelijker.

    Behalve dan dat het wat wringt met je omhelzing nu met Waltraud. Zij lijkt wat te hebben geleerd van de geschiedenis, jij zoekt je aangename positie achteraf in de geschiedenis 40-45, dan hoef je niet over het heden na te denken, droom lekker verder

  12. okee, het is blijkbaar wel een nederlands woord, en dat is voldoende voor mij voor een nederlands blog, Inmiddels heb ik ook niet het bestaan van het woord ´denkfaul´in het duits kunnen aantonen, mag ik het als een nederlands woord presenteren om te zeggen wat ik wil overbrengen?

  13. misschien nog iets duidelijker: in de jaren 35 tot 40 van de vorige eeuw kwamen er weinig immigranten naar West-Duitsland. Jouw vriendin van nu Waltraud rept daar dus ook niet over. Jij bent nu de grootste vriendin van je Waltraud, want je ontkent de huidige immigratiestroom in Duitsland die ook daar voor veel problemen zorgt. Dat ontken je nu via nul woorden daarover, dus je titel: ¨ich habe es nicht gewusst´ vind ik zeer toepasselijk

    1. Jan, ik heb het niet over migratiestromen hier. West Duitsland bestond niet in de jaren waar jij over spreekt. Ik maak me bezorgd om het opkomend nationalisme, dat heeft tenslotte in de 20ste eeuw voor twee wereldoorlogen gezorgd.

  14. Ik ben het wel heel nadrukkelijk niet eens met je vergelijking van Baudet met Hitler.
    Je vergeet dat er 80 jaar geleden bij lange na niet de mogelijkheid was om informatie te krijgen over alles wat je maar wilt, zoals dat nu wel het geval is.
    Ik ben het met volledig met Jan Krosenbrink eens wanneer hij zegt (weliswaar met andere woorden) dat je op dit vlak je hoofd in het zand steekt.
    Ik hield je voor een zelfstandig en kritisch denkster en schrijfster…………….

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *